SIOki w praktyce by Sikor 2008-01-19 23:51:50
SIOki to oczywiście urządzenia podłączone do Atari przez złącze SIO
:). Nakłoniony przez Kaza, postanowiłem podzielić się moimi
spostrzeżeniami na temat mniej lub bardziej popularnych interfejsów
podłączanych do tego gniazda. Chciałbym tu przedstawić punktu
widzenia zwykłego użytkownika.
Postanowiłem, że niniejszy artykuł zostanie oparty o wersje zewnętrzne interfejsów, a zbiorcze zestawienie spostrzeżeń przedstawię na końcu tego artykułu, w osobnej tabelce. Selekcję urządzeń do opisania oparłem na wygodzie użytkowania i przede wszystkim możliwości prostego przeniesienia programów z PC na Atari. Dzięki takiemu wyborowi w grę wchodzą coraz popularniejsze nośniki danych, obsługiwane przez komputery klasy PC, a mianowicie:
Na początek przedstawię wspólne cechy interfejsów:
1. SIO2CF – jest to nic innego jak interfejs SIO2IDE (opracowany przez Marka Mikołajewskiego) z założoną przejściówką na karty CF. Umożliwia wykorzystanie kart CF teoretycznie do 4GB, w praktyce bywają problemy z niektórymi kartami. Wiele zależy od zastosowanej przejściówki do kart CF, często wymaga zasilacza >1A. Strona domowa projektu.
2. SIO2SD – projekt Jakuba Kruszony-Zawadzkiego, od razu przystosowany do obsługi kart SD. W odróżnieniu od SIO2IDE obsługuje się go za pomocą kilku klawiszy, dodatkowo ma zamontowany wyświetlacz, wskazujący aktualnie przydzielony obraz dyskietki lub plik oraz aktualny sektor podczas transmisji danych. Jako jedyny interfejs w zestawieniu ma możliwość zamapowania plików wykonywalnych (xex, com) oprócz standardowych obrazów dysków (atr). Strona domowa projektu. Dodatkowe informacje o kartach SD działających z urządzeniem tutaj.
3. SIO2USB – to interfejs opracowany przez niemiecki klub ABBUC (prace trwały od 2003 do 2007 roku), korzysta z klasycznych pendrive-ów. Podobnie jak SIO2SD obsługiwany jest za pomocą panelu z klawiszami oraz ma wyświetlacz ciekłokrystaliczny. W swoim „BIOS-ie” ma wbudowany zegar czasu rzeczywistego oraz swój własny DOS, choć nie jest on niezbędny do pracy. W zasadzie jego funkcje dublują się z panelem sterowania, przydatny do podstawowej konfiguracji jak zmiana czasu, itp. Jako jedyny interfejs w zestawieniu jest dostarczany w obudowie, w pudełku, z gwarancją i nośnikiem (1GB). Ma też wsparcie użytkownika (w językach angielskim i niemieckim). Strona domowa projektu.
Wszystkie te interfejsy są proste w użyciu i nie powinny sprawić problemu nawet początkującym użytkownikom. Są też nieocenioną alternatywą dla magnetofonu czy stacji dysków, dodatkowo pozwalając w łatwy, szybki i przyjemny sposób przenosić ulubione programy, ściągnięte z internetu, na prawdziwe Atari. Do interfejsów SIO2SD oraz SIO2CF można w prosty sposób dopasować obudowy od standardowych urządzeń elektrycznych, których cena w sklepach elektronicznych oscyluje w granicach 5-15 złotych.
Wszystkim użytkownikom życzę miłej zabawy, a porównanie poszczególnych interfejsów (bez wchodzenia w szczegóły techniczne) zamieszczam poniżej.
---
Update: dodatkowe wyjaśnienia od Pawła w sprawie tabelki:
Postanowiłem, że niniejszy artykuł zostanie oparty o wersje zewnętrzne interfejsów, a zbiorcze zestawienie spostrzeżeń przedstawię na końcu tego artykułu, w osobnej tabelce. Selekcję urządzeń do opisania oparłem na wygodzie użytkowania i przede wszystkim możliwości prostego przeniesienia programów z PC na Atari. Dzięki takiemu wyborowi w grę wchodzą coraz popularniejsze nośniki danych, obsługiwane przez komputery klasy PC, a mianowicie:
- karty CF (Compact Flash) - dostępne między innymi dla cyfrowych
aparatów fotograficznych,
- karty SD - często spotykane w telefonach komórkowych,
- pendrivy USB - prosty nośnik do przenoszenia danych dla PC.
Na początek przedstawię wspólne cechy interfejsów:
- system plików FAT,
- teoretyczna maksymalna pojemność nośnika 4GB,
- diody wskazujące stan interfejsu,
- możliwość pracy w systemie „turbo”.
1. SIO2CF – jest to nic innego jak interfejs SIO2IDE (opracowany przez Marka Mikołajewskiego) z założoną przejściówką na karty CF. Umożliwia wykorzystanie kart CF teoretycznie do 4GB, w praktyce bywają problemy z niektórymi kartami. Wiele zależy od zastosowanej przejściówki do kart CF, często wymaga zasilacza >1A. Strona domowa projektu.
SIO2CF
2. SIO2SD – projekt Jakuba Kruszony-Zawadzkiego, od razu przystosowany do obsługi kart SD. W odróżnieniu od SIO2IDE obsługuje się go za pomocą kilku klawiszy, dodatkowo ma zamontowany wyświetlacz, wskazujący aktualnie przydzielony obraz dyskietki lub plik oraz aktualny sektor podczas transmisji danych. Jako jedyny interfejs w zestawieniu ma możliwość zamapowania plików wykonywalnych (xex, com) oprócz standardowych obrazów dysków (atr). Strona domowa projektu. Dodatkowe informacje o kartach SD działających z urządzeniem tutaj.
SIO2SD (przelotowe)
3. SIO2USB – to interfejs opracowany przez niemiecki klub ABBUC (prace trwały od 2003 do 2007 roku), korzysta z klasycznych pendrive-ów. Podobnie jak SIO2SD obsługiwany jest za pomocą panelu z klawiszami oraz ma wyświetlacz ciekłokrystaliczny. W swoim „BIOS-ie” ma wbudowany zegar czasu rzeczywistego oraz swój własny DOS, choć nie jest on niezbędny do pracy. W zasadzie jego funkcje dublują się z panelem sterowania, przydatny do podstawowej konfiguracji jak zmiana czasu, itp. Jako jedyny interfejs w zestawieniu jest dostarczany w obudowie, w pudełku, z gwarancją i nośnikiem (1GB). Ma też wsparcie użytkownika (w językach angielskim i niemieckim). Strona domowa projektu.
SIO2USB
Wszystkie te interfejsy są proste w użyciu i nie powinny sprawić problemu nawet początkującym użytkownikom. Są też nieocenioną alternatywą dla magnetofonu czy stacji dysków, dodatkowo pozwalając w łatwy, szybki i przyjemny sposób przenosić ulubione programy, ściągnięte z internetu, na prawdziwe Atari. Do interfejsów SIO2SD oraz SIO2CF można w prosty sposób dopasować obudowy od standardowych urządzeń elektrycznych, których cena w sklepach elektronicznych oscyluje w granicach 5-15 złotych.
Wszystkim użytkownikom życzę miłej zabawy, a porównanie poszczególnych interfejsów (bez wchodzenia w szczegóły techniczne) zamieszczam poniżej.
| SIO2CF | SIO2SD | SIO2USB | |
| Obudowa w standardzie | nie | nie | tak |
| Kabel SIO w standardzie | nie | nie | tak |
| Przelotowość | tak/nie | tak/nie | nie |
| Liczba emulowanych stacji | 9 (ostatnia zamiennie z pierwszą) |
8 | 3 |
| Uruchamianie pojedynczych plików | nie | tak | nie |
| Wskazany silniejszy zasilacz | tak | nie | nie |
| Obsługa z panelu | nie | tak | tak |
| Wyświetlacz | nie | tak | tak |
| Możliwosć wbudowania do komputera | tak/nie | tak | nie |
| Wsparcie techniczne | nie | nie | tak |
| Upgrade "BIOS-u" z poziomu Atari | nie | tak | tak |
| "Hot swapping" | nie | tak | tak |
| Gwarancja | nie | nie | tak |
| Nośnik danych w standardzie | nie | nie | tak (1GB) |
| Przybliżona cena | 100 zł (28 euro) |
100 zł (28 euro) |
130 euro (470 zł) |
---
Update: dodatkowe wyjaśnienia od Pawła w sprawie tabelki:
- Tak/nie - oznacza opcjonalność.
- Przelotowość w dużej mierze zależy od obudowy. Ponieważ przy
SIO2SD i SIO2CF jest jej brak - to można wykonać. Moje SIO2SD na
przykład wykonał mi Zenon/Dial (pozdrawiam) w taki sposób na
moją wyraźną prośbę. Po prostu są zastosowane gniazda SIO i voila.
Teraz zwykły kabelek od stacji dysków lub inny SIO<=>SIO i
mamy podłączenie. Poza tym - nie musi to być ostatnie urządzenie w
łańcuchu.
- Zasilacz - SIO2IDE samo z siebie do dysków wymaga sporego
zasilania. Tu teoretycznie mamy przejściówkę na kartę CF, która
mniej wymaga od niego, ale... W zależności, jaką zastosujemy
przelotkę i kartę - może nie być stabilna na 1A.
- Możliwość wbudowania - przy SIO2CF jest opcja tak/nie, ponieważ
to są już dwie płytki (interfejs i przejściówka). Oczywiście,
zdolny elektronik lub modelarz to upchnie teoretycznie bez
problemu, ale robi się już ciasno (szczególnie w standardowej serii
XE, gdzie chcemy mieć i inne rozszerzenia, na przykład pamięć,
covox, VBXE, itp). SIO2SD w tym przypadku jest dużo mniejsze, więc
nie ma problemu.
- "Hot Swapping" to możliwość wymiany w trakcie działania (ale
nie odczytu/zapisu!) urządzenia. Czyli - wkładasz drugą kartę SD
lub drugiego pendrive-a i po chwili urządzenie je widzi.
- Przybliżona cena jest podana według cen z allegro i z ABBUC-a, za interfejsy zmontowane (ale w SIO2SD i SIO2CF bez kabelka SIO, choć ostatnio w tej cenie są dostępne także z kabelkiem, choć z tym różnie bywa).
Kaz 2008-01-20 02:05:46
Pawel, wielkie dzieki za artka, bo wlasnie sie przymierzam do SIO2SD. Teraz wiem, ze wybor byl sluszny. Ale co oznacza "tak/nie" w niektorych pozycjach tabeli?
sikor 2008-01-20 08:00:10
Tak/nie - oznacza opcjonalność. Jest błąd w tabelce - przy SIO2SD powinno być "tak" w pojedyńczych plikach, tak samo jak silniejszy zasilacz przy SIO2CF - jakieś przekłamanie czy co...? Chociaż - z sasilaczem to niekoniecznie (w dużej mierze zależy od zastosowanej przejściówki).
A teraz, dlaczego jest tak/nie przy poszczególnych opcjach:
1. Przelotowość - w dużej mierze zależy od obudowy. Ponieważ przy SIO2SD i SIO2CF jest jej brak - to można wykonać, ale nie trzeba. Moje SIO2SD na przykład wykonał mi Zenon/Dial (pozdrawiam) w taki sposób, na moją wyraźną prośbę. Po prostu są zastosowane gniazda SIO i voila ;) Teraz zwykły kabelek od stacji dysków lub inny SIO<=>SiIO i mamy podłączenie. Poza tym - nie musi to być ostatnie urządzenie w łańcuchu ;)
2. Zasilacz - SIO2IDE samo z siebie do dysków wymaga sporego zasilania. Tu teoretycznie mamy przejściówkę na kartę CF, która mniej wymaga od niego, ale... W zależności, jaką zastosujemy przelotkę i kartę - może nie być stabilna na 1A.
3. Możliwość wbudowania - przy SIO2CF jest opcja tak/nie, ponieważ to są już 2 płytki (interfejs i przejściówka). Oczywiście, zdolny elektronik lub modelarz to upchnie teoretycznie bez problemu, ale robi się już ciasno (szczególnie w standardowej serii XE, gdzie chcemy mieć i inne rozszerzenia, na przykład pamięć, covox, VBXE itp... SIO2SD w tym przypadku jest dużo mniejsze, więc nie ma problemu ;)
Chyba tyle. Aha, przybliżona cena jest podana według cen z allegro i z Abbuca, za interfejsy zmontowane (ale w SIO2SD i SIO2CF bez kabelka SIO, choć ostatnio w tej cenie są dostępne z, ale z tym różnie bywa).
Tyle. Pozdrawiam raz jeszcze - SIkor
Kaz 2008-01-20 12:09:34
Drobne pomylki w tabelce wyeliminowane. Dzieki Sikor.
MaW 2008-01-20 19:50:53
jeżeli jest hotswapping to warto by pokusić się na dodatkowy kabelek do pc (usb|dokowanie) pozwalający na przełączanie urządzenia poprzez poczwórny przełącznik trójstanowy (sygnał urządzenia - separacja (brak zasilania) - sygnał usb|dokowanie pc
Adam Mowny 2008-01-22 23:16:34
Po tytule artykułu "SIOki w praktyce" można by spodziewać się bardziej szczegółowego opisu :-)
Może Sikor pokusisz się o uzupełnienie o takie rzeczy:
- SIO2IDE(2CF) w nowszych wersjach ma port USB, umożliwiający podłączenie do PC jeżeli ktoś nie ma w pececie czytnika CF, albo nie chce co chwila przekładać karty CF między atarynką a pc. Jak wygodne w praktyce jest to rozwiązanie?
- wsparcie programowe. SIO2IDE ma dwa świetne narzędzia truba: S2I.com dla SDX i JukeBox. SIO2SD jest obsługiwane w Atari Commanderze. Warto by to opisać w działaniu.
- może jakieś testy porównawcze prędkości zapisu/odczuty pod różnymi dosami?
W sumie mogę zaproponować małą pomoc pod Twoim kierunkiem bo posiadam SIO2IDE i SIO2SD.
sikor 2008-01-23 11:07:48
@adam z założenia to miał być krótki opis. Poza tym - oparty o przenośność względem nośnika, a nie po kablu - akurat wsparcie USB dla SIO2IDE według mnie bardziej przeszkadza, niż pomaga. ALE TO MOJE SUBIEKTYWNE ZDANIA ;)
Kaz 2008-01-23 11:21:56
A ja uwazam, ze pomysl Adama jest dobry, chociaz moglby to byc w ogole nowy artykul, niekoniecznie rozwiniecie starego.
Szczegolnie pozytywny jest fakt, ze Adam moglby w tym pomoc, a wiec nie jest to tylko krytyka dla krytyki. Sikor, dogadaj sie z Adamem i opiszcie SIO2IDE.
sikor 2008-01-24 07:32:21
Sam pomysł może i nie jest zły, ale w moim artykule - jak zresztą napisałem - chodziło o punkt widzenia zwykłego użytkownika. W sumie - można napisać artykuł dla zaawansowanych użytkowników (a tu pomysł Adama bardzo już pasuje), ale aby to zrobić dobrze - trzeba mieć więcej czasu, niż ja obecnie posiadam ;( Oczywiście, nie widzę przeszkód, aby zrobić jakieś testy (poproszę narzędzia ;) ) - oczywiście nieinwazyjne i przełać do kogo tam trzeba, ale na dobry artykuł dla użytkowników zaawansowanych - niestety w tej chwili nie mam czasu. Co więcej, aby to dobrze napisać - trzeba by artykuł podzielić na 4 części: SIO2IDE, SIO2SD, SIO2USB i czwarta to dopiero porównanie wszystkich z punktu widzenia yżytkownika zaawansowanego - a to już całkiem spory cykl się robi. Więc, jak ktoś ma chęci i czas - mogę służyć testami do moich urządzeń, ale napisania całego cyklu nie mogę się podjąć - gdyż w obecnej chwili jest to dla mnie niewykonalna, a nie lubię robić czegoś, co wiem, że mogę nie skończyć. Mimo to - mam nadzieję, że artykuł(y) powstaną - Adamie, czekamy ;)
Adam Mowny 2008-01-24 21:23:05
Niestety sam też tego szybko bym tego nie zrobił, dlatego napisałem że mogę pomóc, bo mam dwa z tych urządzeń, ale pod Twoim kierunkiem.
Skoro artykuł taki miał być, to git. Tak jak napisałem mnie tytuł zasugerował trochę więcej :-)
Oferta pomocy aktualna na przyszłość. Ew jak sam się zabiorę i coś skrobnę to podeśle na priv i możemy powoli składać w całość, ok?
Kaz 2008-01-25 02:49:59
Mysle, ze nie ma problemu w tym, zeby przetestowac i dobrze opisac najpierw jedno urządzenie, potem dopiero kolejne. Mysle, ze jest tu sporo osob, ktore chetnie poczytalyby o problemach, zasadzkach i zwyklych wrazeniach posiadaczy tych sprzetow. Ja tez. Tytul artykulu pochodzi ode mnie, nie Sikora i moze rzeczywiscie sugerowac wiecej niz powinien.
sikor 2008-01-25 07:34:16
@Adam - zobaczymy, ale ja do czegoś większego przy testowaniu pewnie nie usiądę wcześniej niż pod koniec lutego/na początku marca.
Adam 2008-05-08 22:36:56
Czy ktos mi moze pomoc - mam ucieta wtyczke od magnetofonu do atari, wtyczke juz zdobylem ale nie wiem w jakiej kolejnosci podlaczyc kable.. jaki jest uklad kabli? Prosze o pomoc - puncol@poczta.onet.pl
Pawel, wielkie dzieki za artka, bo wlasnie sie przymierzam do SIO2SD. Teraz wiem, ze wybor byl sluszny. Ale co oznacza "tak/nie" w niektorych pozycjach tabeli?
sikor 2008-01-20 08:00:10
Tak/nie - oznacza opcjonalność. Jest błąd w tabelce - przy SIO2SD powinno być "tak" w pojedyńczych plikach, tak samo jak silniejszy zasilacz przy SIO2CF - jakieś przekłamanie czy co...? Chociaż - z sasilaczem to niekoniecznie (w dużej mierze zależy od zastosowanej przejściówki).
A teraz, dlaczego jest tak/nie przy poszczególnych opcjach:
1. Przelotowość - w dużej mierze zależy od obudowy. Ponieważ przy SIO2SD i SIO2CF jest jej brak - to można wykonać, ale nie trzeba. Moje SIO2SD na przykład wykonał mi Zenon/Dial (pozdrawiam) w taki sposób, na moją wyraźną prośbę. Po prostu są zastosowane gniazda SIO i voila ;) Teraz zwykły kabelek od stacji dysków lub inny SIO<=>SiIO i mamy podłączenie. Poza tym - nie musi to być ostatnie urządzenie w łańcuchu ;)
2. Zasilacz - SIO2IDE samo z siebie do dysków wymaga sporego zasilania. Tu teoretycznie mamy przejściówkę na kartę CF, która mniej wymaga od niego, ale... W zależności, jaką zastosujemy przelotkę i kartę - może nie być stabilna na 1A.
3. Możliwość wbudowania - przy SIO2CF jest opcja tak/nie, ponieważ to są już 2 płytki (interfejs i przejściówka). Oczywiście, zdolny elektronik lub modelarz to upchnie teoretycznie bez problemu, ale robi się już ciasno (szczególnie w standardowej serii XE, gdzie chcemy mieć i inne rozszerzenia, na przykład pamięć, covox, VBXE itp... SIO2SD w tym przypadku jest dużo mniejsze, więc nie ma problemu ;)
Chyba tyle. Aha, przybliżona cena jest podana według cen z allegro i z Abbuca, za interfejsy zmontowane (ale w SIO2SD i SIO2CF bez kabelka SIO, choć ostatnio w tej cenie są dostępne z, ale z tym różnie bywa).
Tyle. Pozdrawiam raz jeszcze - SIkor
Kaz 2008-01-20 12:09:34
Drobne pomylki w tabelce wyeliminowane. Dzieki Sikor.
MaW 2008-01-20 19:50:53
jeżeli jest hotswapping to warto by pokusić się na dodatkowy kabelek do pc (usb|dokowanie) pozwalający na przełączanie urządzenia poprzez poczwórny przełącznik trójstanowy (sygnał urządzenia - separacja (brak zasilania) - sygnał usb|dokowanie pc
Adam Mowny 2008-01-22 23:16:34
Po tytule artykułu "SIOki w praktyce" można by spodziewać się bardziej szczegółowego opisu :-)
Może Sikor pokusisz się o uzupełnienie o takie rzeczy:
- SIO2IDE(2CF) w nowszych wersjach ma port USB, umożliwiający podłączenie do PC jeżeli ktoś nie ma w pececie czytnika CF, albo nie chce co chwila przekładać karty CF między atarynką a pc. Jak wygodne w praktyce jest to rozwiązanie?
- wsparcie programowe. SIO2IDE ma dwa świetne narzędzia truba: S2I.com dla SDX i JukeBox. SIO2SD jest obsługiwane w Atari Commanderze. Warto by to opisać w działaniu.
- może jakieś testy porównawcze prędkości zapisu/odczuty pod różnymi dosami?
W sumie mogę zaproponować małą pomoc pod Twoim kierunkiem bo posiadam SIO2IDE i SIO2SD.
sikor 2008-01-23 11:07:48
@adam z założenia to miał być krótki opis. Poza tym - oparty o przenośność względem nośnika, a nie po kablu - akurat wsparcie USB dla SIO2IDE według mnie bardziej przeszkadza, niż pomaga. ALE TO MOJE SUBIEKTYWNE ZDANIA ;)
Kaz 2008-01-23 11:21:56
A ja uwazam, ze pomysl Adama jest dobry, chociaz moglby to byc w ogole nowy artykul, niekoniecznie rozwiniecie starego.
Szczegolnie pozytywny jest fakt, ze Adam moglby w tym pomoc, a wiec nie jest to tylko krytyka dla krytyki. Sikor, dogadaj sie z Adamem i opiszcie SIO2IDE.
sikor 2008-01-24 07:32:21
Sam pomysł może i nie jest zły, ale w moim artykule - jak zresztą napisałem - chodziło o punkt widzenia zwykłego użytkownika. W sumie - można napisać artykuł dla zaawansowanych użytkowników (a tu pomysł Adama bardzo już pasuje), ale aby to zrobić dobrze - trzeba mieć więcej czasu, niż ja obecnie posiadam ;( Oczywiście, nie widzę przeszkód, aby zrobić jakieś testy (poproszę narzędzia ;) ) - oczywiście nieinwazyjne i przełać do kogo tam trzeba, ale na dobry artykuł dla użytkowników zaawansowanych - niestety w tej chwili nie mam czasu. Co więcej, aby to dobrze napisać - trzeba by artykuł podzielić na 4 części: SIO2IDE, SIO2SD, SIO2USB i czwarta to dopiero porównanie wszystkich z punktu widzenia yżytkownika zaawansowanego - a to już całkiem spory cykl się robi. Więc, jak ktoś ma chęci i czas - mogę służyć testami do moich urządzeń, ale napisania całego cyklu nie mogę się podjąć - gdyż w obecnej chwili jest to dla mnie niewykonalna, a nie lubię robić czegoś, co wiem, że mogę nie skończyć. Mimo to - mam nadzieję, że artykuł(y) powstaną - Adamie, czekamy ;)
Adam Mowny 2008-01-24 21:23:05
Niestety sam też tego szybko bym tego nie zrobił, dlatego napisałem że mogę pomóc, bo mam dwa z tych urządzeń, ale pod Twoim kierunkiem.
Skoro artykuł taki miał być, to git. Tak jak napisałem mnie tytuł zasugerował trochę więcej :-)
Oferta pomocy aktualna na przyszłość. Ew jak sam się zabiorę i coś skrobnę to podeśle na priv i możemy powoli składać w całość, ok?
Kaz 2008-01-25 02:49:59
Mysle, ze nie ma problemu w tym, zeby przetestowac i dobrze opisac najpierw jedno urządzenie, potem dopiero kolejne. Mysle, ze jest tu sporo osob, ktore chetnie poczytalyby o problemach, zasadzkach i zwyklych wrazeniach posiadaczy tych sprzetow. Ja tez. Tytul artykulu pochodzi ode mnie, nie Sikora i moze rzeczywiscie sugerowac wiecej niz powinien.
sikor 2008-01-25 07:34:16
@Adam - zobaczymy, ale ja do czegoś większego przy testowaniu pewnie nie usiądę wcześniej niż pod koniec lutego/na początku marca.
Adam 2008-05-08 22:36:56
Czy ktos mi moze pomoc - mam ucieta wtyczke od magnetofonu do atari, wtyczke juz zdobylem ale nie wiem w jakiej kolejnosci podlaczyc kable.. jaki jest uklad kabli? Prosze o pomoc - puncol@poczta.onet.pl