Emulator Atari na Sony PSP by Larek 2008-05-31 10:25:38

Jakiś czas temu stałem się szczęśliwym posiadaczem wspaniałej konsoli do gier Sony PlayStation™ Portable. Konsola, jak konsola - ktoś mógłby zapytać, co ma wspólnego Sony PSP z tą stroną, która poświęcona jest przecież Atari? Ano ma. I to bardzo. Poza tym, że zakup PSP uważam za najlepszy zakup, jaki zrobiłem od czasu nabycia Atari 65XE, to okazuje się, że PSP potrafi znakomicie naśladować Atari XL/XE!

Czyż nie jest tak, że wielu z nas marzyło kiedyś, aby mieć zawsze pod ręką ukochane Atari? Wprawdzie dostaliśmy od ojca Tramiela urządzenie zwane Atari Lynx. Jednak to nie było to. Konsola, która była rewolucyjna i rewelacyjna w czasach, kiedy ukazała się na rynku, nie przetrwała do dnia dzisiejszego... Szkoda. Są jednak ludzie, którzy próbują wskrzesić pomysł przenośnego Atari. Jednym z nich jest Akop Karapetyan, który postanowił znany nam programowy emulator Atari800 dostosować do konsoli Sony PlayStation™ Portable. Oczywiście można narzekać, że to tylko emulator, a nie prawdziwe Atari. Pewnie, że można. Ale ile takie przenośne Atari daje radości, to wiedzą tylko ci, którzy mieli w ręku zabawkę Sonego z emulatorem, który postanowiłem tu opisać.

Pierwszą rzeczą, którą musimy zdobyć, aby z PSP zrobić Atari, to wspomniany wyżej emulator. Potrzebne pliki możemy ściągnąć ze strony domowej projektu. Drugą jest zmiana oprogramowania systemowego w naszym PSP na tak zwany CF czyli Custom Firmware. Niestety firma Sony wprowadziła do swojego produktu zabezpieczenia, które uniemożliwiają uruchamianie na PSP programów pisanych przez zwykłych użytkowników. Z jednej strony rozumiem Sony, ale z drugiej - wyobraźmy sobie nasze Atari, na którym możemy uruchamiać tylko oryginalne i licencjonowane oprogramowanie. Zgroza! Na szczęście zabezpieczenie to można w dość prosty sposób obejść. Nie będę tu opisywał, jak należy wgrać CF do konsoli, ponieważ wykracza to poza ramy tego poradnika. Najważniejsza jest informacja, że konsola musi posiadać CF i to najlepiej w najnowszej wersji. O konieczności posiadania karty pamięci nie wspominam, bo to oczywiste... Do rzeczy! Konsolę PSP zapewne każdy widział. Jeśli nie, to proszę bardzo, oto ona:



Zwracam uwagę, że jest to model PSP-2004, czyli tzw. Slim & Lite. Opis będzie się tyczył raczej samego emulatora, więc posiadacze starszego modelu PSP (tzw. PSP fat) powinni również być zadowoleni. Różnice mogą jedynie wystąpić w instalacji emulatora, choć niekoniecznie. Nigdy nie miałem styczności ze starą wersją konsoli, więc na ten temat nie mogę się wypowiadać. Jeszcze jedna uwaga techniczna. Robienie zdjęć konsoli można porównać do robienia zdjęć przed lustrem. Niestety nie mogłem uniknąć odbicia aparatu (i moich dłoni) w gładkiej powierzchni konsoli. Dodatkowo moja konsola ma założoną folię ochronną na ekran, co również utrudniało robienie zdjęć, wybaczcie.

Na początek sprawdzamy, jaką wersję oprogramowania systemowego (firmware) mamy zainstalowaną w konsoli. W menu "Settings" wybieramy opcję "System Settings", a następnie "System Information". W moim przypadku wygląda to tak:



Jak widać, konsola ma zainstalowane oprogramowanie w wersji 3.90 M33-3, czyli możemy wziąć się za instalację emulatora. Ściągnięty plik z emulatorem (zwracamy uwagę na wersję!) jest w postaci skompresowanej i zawiera folder "atari800psp" oraz plik "readme.htm". Warto do tego ostatniego pliku zajrzeć. Zawsze czegoś nowego możemy się dowiedzieć. Jednak nas najbardziej będzie interesował znajomo nazwany folder. W całości musimy skopiować go na kartę pamięci w PSP. Możemy to zrobić w dwojaki sposób. Albo podłączając PSP do PC-ta poprzez złącze USB, lub bezpośrednio wkładając kartę pamięci do czytnika kart w komputerze. Jeśli karta była odpowiednio w PSP formatowana, to powinniśmy zobaczyć taki mniej więcej układ katalogów:



Nasz katalog z emulatorem "atari800psp" kopiujemy do katalogu "GAME", który to znajduje się w pokazanym wyżej folderze "PSP":



Emulator zawiera w sobie wszystkie potrzebne pliki obrazów pamięci ROM naszego Atari, więc nie będzie potrzeby doinstalowania ich, jak ma to miejsce na przykład podczas instalacji emulatora "Atari800Win PLus" na komputerze PC. Po skopiowaniu folderu z emulatorem dobrze byłoby wrzucić również na kartę kilka gier. Atari800 PSP rozpoznaje obrazy dyskietek Atari w najpopularniejszym formacie ATR oraz równie popularne pliki XEX, więc nie będzie problemu ze znalezieniem ich w internecie. Zresztą każdy szanujący się atarowiec zapewne ma takich ATR-ów i XEX-ów pod dostatkiem na swoim twardzielu... Gry umieszczamy w katalogu "games", który znajduje się wewnątrz skopiowanego przed chwilą folderu "atari800psp". Może to wyglądać tak:



I w zasadzie to wszystko. Odłączamy PSP od komputera (lub przekładamy kartę pamięci z czytnika w PC do PSP) i przechodzimy w konsoli do menu "Game" oraz wybieramy "Memory Stick". Po wciśnięciu przycisku , jeśli wszystko dobrze zrobiliśmy, powinna naszym oczom ukazać się ikona Atari800 PSP:



Aby uruchomić emulator naciskamy przycisk lub jeszcze raz . Po chwili pojawi się ekran powitalny:



Menu naszego emulatora zawiera kilka głównych zakładek, które umieszczone są na górnej belce. Po zakładach możemy poruszać się za pomocą przycisków i . Pierwsza w kolejności jest zakładka Game:



Mamy tu dostęp do folderu z grami. Pliki z programami możemy oczywiście posegregować i umieszczać je w kolejnych podkatalogach. Wśród plików poruszamy się za pomocą przycisków i lub . Szybkie przeskakiwanie (co osiem plików-nazw) uzyskujemy wciskając przyciski , . Wejście do kolejnego podkatalogu realizowane jest po naciśnięciu , a powrót do nadrzędnego po naciśnięciu przycisku . Natomiast przycisk służy do opuszczenia menu emulatora i przejścia do ekranu Atari. Wciśnięcie go w sytuacji, jaką mamy powyżej (przed wczytaniem jakiegoś programu), spowoduje uruchomienie ślicznego Self Testu.

Kolejną pozycją w menu jest Save/Load:



Tu mamy możliwość zapisania lub odczytu stanu gry. Zrzucana jest cała pamięć naszego Atari, więc mamy możliwość przerwania gry w dowolnym momencie i powrotu dokładnie do tego miejsca w przyszłości. Zapisać możemy do 10 stanów jednej gry. Oznacza to, że w każdej uruchomionej grze mamy możliwość zapisania aż 10 punktów powrotu. Zapisane pliki będą widoczne w powyższym menu dopiero po uruchomieniu konkretnej gry (tzn. zapisany stan gry "River Raid" nie będzie widoczny po uruchomieniu gry "Klony" i odwrotnie). Aby zapisać stan gry należy nacisnąć przycisk . Odczyt natomiast jest możliwy za pomocą przycisku . Mamy również możliwość skasowania dowolnego zapisu. Realizujemy to za pomocą . Do poruszania się po slotach wykorzystujemy .

Trzecią pozycją menu głównego jest Controls:



Opcja ta pozwala podłożyć pod każdy przycisk PSP dowolny klawisz lub wychylenie dżojstika Atari. Wyboru dokonujemy klawiszami , lub . I tak, od góry, mamy następujące pozycje:

PSP Atari Opis
w górę Joystick: Up dżojstik w górę
w dół Joystick: Down dżojstik w dół
w lewo Joystick: Left dżojstik w lewo
w prawo Joystick: Right dżojstik w prawo
Keyboard: Up kursor w górę
Keyboard: Down kursor w dół
Keyboard: Left kursor w lewo
Keyboard: Right kursor w prawo
none bez przyporządkowania
Joystick: Fire fire w dżojstiku
Space klawisz spacji
none bez przyporządkowania
none bez przyporządkowania
Special: Show Keyboard pokazanie klawiatury
Console: Select klawisz Select
Console: Start klawisz Start

+
 Special: Open Menu menu emulatora
+ none bez przyporządkowania


Po lewej stronie przedstawione są przyciski na PSP, w środku "podpięte" klawisze lub dżojstik z Atari, a po prawej krótki opis. Przedstawione powyżej zestawienie jest ustawieniem standardowym. Dla mnie, jako starego atarowca, zdecydowanie wygodniejszy w graniu jest normalny pad - niż gałka analogowa - . W związku z czym zmieniłem sobie ustawienia standardowe i w miejsce przycisków ruchu kursora podmapowałem odpowiednie kierunki wychylenia dżojstika. Tym samym mogę używać jednocześnie pada cyfrowego, jak i analogowego, w zależności od potrzeb. Poruszanie się Pedrem w "Montezuma's Revenge" jest zdecydowanie łatwiejsze, gdy używamy pada cyfrowego, natomiast przesuwanie strzałką w grze "Klony" znakomicie wychodzi przy użyciu pada analogowego. Przyporządkowałem również przyciskowi , który w standardzie jest bezczynny, funkcję Fire w dżojstiku, przyciskowi funkcję klawisza Return, natomiast przycisk pełni rolę klawisza Option. Zmiany te możemy zobaczyć na powyższym zdjęciu konsoli z menu "Controls". Moim zdaniem zmiany te dają możliwość korzystania z najczęściej używanych klawiszy bez przechodzenia w trakcie gry do klawiatury ekranowej.

Samo "podpięcie" odpowiednich funkcji klawiatury Atari pod klawisze PSP nie jest trudne. Po wybraniu przycisku, którego działanie chcemy zmienić, naciskamy i z listy możliwych klawiszy Atari wybieramy ten, który najbardziej nam odpowiada, a następnie zatwierdzamy . Po uporaniu się ze zmianami powinniśmy jeszcze zapisać na karcie pamięci nowe ustawienia. Robimy to przyciskiem . Przycisk służy do ustawienia aktualnej mapy, jako mapy standardowej. Natomiast przyciskiem przywracamy ustawienia "fabryczne".

Przedostatnia pozycja menu to Options:



W grupie Video mamy:
1. Screen size (rozmiar obrazu)

Grupa Performance:
1. Frame limiter (limit klatek - prędkość działania Atari)
2. Frame skipping (opuszczanie klatek)
3. VSync (synchronizacja)
4. PSP clock frequency (częstotliwość zegara PSP)
5. Show FPS counter (wyświetlanie licznika klatek)

Grupa Menu:
1. Button mode (tryb klawiszy)
2. Animations (animacje w menu emulatora)

Do poruszania sie po menu wykorzystujemy przyciski , lub . Wejście do poszczególnych opcji - przycisk . Wyboru dokonujemy za pomocą oraz , a zatwierdzamy przyciskiem , natomiast rezygnujemy .

Ostatnia zakładka to System, gdzie mamy możliwość ustawień systemowych:



Grupa Storage:
1. Disk drive 0 (stacja dysków 0)
2. Eject all (wyjęcie wszystkiego)

Grupa Audio:
1. Stereo sound (dźwięk stereo - emulacja drugiego POKEY'a)

Grupa Video:
1. Horizontal crop (usunięcie pasa szerokości 8 pikseli po bokach ekranu Atari)
2. TV frequency (system TV)

Grupa Hardware:
1. Machine type (typ komputera)

Grupa System:
1. Reset
2. Save screenshot (zapis ekranu)

I tak przebrnęliśmy przez wszystkie pozycje menu. Uff, było tego trochę. Skoro już potrafimy poruszać się po menu i znamy jego poszczególne funkcje, to najwyższy czas załadować jakąś grę. Przechodzimy do Game, wybieramy odpowiedni plik i naciskamy . Jeśli dokonaliśmy prawidłowego wyboru to nie pozostaje nic innego, jak tylko sobie zagrać, na przykład w to:



W trakcie używania Atari zachodzi czasami potrzeba skorzystania z klawiatury. W PSP jest to problem, gdyż PSP zwyczajnie jej nie posiada. Rozwiązanie tego jest jednak dość proste - po wciśnięciu przycisku na ekranie pojawia się nam dobrze znana z Atari klawiatura:



Pamiętajmy, że przycisk należy cały czas trzymać wciśnięty! Po "klawiaturze" poruszamy się . Wciśnięcie klawisza Atari potwierdzamy . Klawisze takie jak Shift i Control możemy włączyć na dłużej zaznaczając je . Niestety w tej wersji emulatora zauważyłem, że jest problem z klawiszem Esc - nie da się go nacisnąć. Po skończeniu zabawy z klawiaturą wystarczy, że puścimy cały czas trzymany przycisk i klawiatura nam zniknie.

W trakcie gry możemy przejść do menu emulatora. Robi się to poprzez wciśnięcie razem klawiszy i (wygodniej jest nacisnąć najpierw lewy i trzymając go wcisnąć na chwilę prawy). Jak już będziemy w menu, to możemy na przykład zapisać sobie stan gry - pisałem o tym wyżej. Poniżej zdjęcie, jak to wygląda w rzeczywistości:



Niżej natomiast widok menu "System" po przejściu do niego z załadowaną i uruchomioną grą. W okienku po prawej stronie mamy podgląd ekranu Atari:



To już wszystkie tajemnice Atari na PSP. Gdy znudzi nam się zabawa z Atari, to wciskając możemy opuścić emulator i wyjść do menu PSP.

Emulator nie jest jeszcze doskonały. Nie radzi sobie np. z pewnymi dźwiękami. Zawiera również zwykłe błędy - jak wspomniany wyżej klawisz Esc, a w zasadzie jego brak. Jednak moim zdaniem możliwość zabrania w podróż naszych ulubionych gier rekompensuje nam absolutnie wszystkie drobne wady.

W internecie możemy jeszcze odnaleźć inny emulator naszego Atari - PSPAtari. Z początku uważałem nawet, że jest lepszy od Atari800 PSP. Uważałem tak do czasu uruchomienia gry Yoomp!... Jedyne, co w tym emulatorze jest zdecydowanie lepsze, to użyta paleta kolorów. Piękne, soczyste kolory PSPAtari w porównaniu do raczej mdłych kolorków w Atari800 PSP przykuwają uwagę do tego pierwszego. Niestety obsługa oraz kompatybilność z grami, szczególnie tymi nowymi, jest kiepska i pozwala, w mojej skromnej ocenie, przyznać programowi Akopa Karapetyana pierwsze miejsce.

Na koniec, wszystkim obecnym oraz tym przyszłym posiadaczom PSP, którzy są również miłośnikami małego Atari życzę, aby mogli co jakiś czas załadować nowszą, lepszą i bardziej rozbudowaną wersję Atari800 PSP.
Kaz 2008-05-31 10:43:40

Kongratulejszyn za swietny opis, az chce sie kupic konsolke...
Urborg 2008-06-05 08:04:19

Świetny opis. Nawet nie wiedziałem, że tak wygląda sprawa licencjonowania softwaru na nowoczesnych konsolach, choić fakt że to robią wcale nie dziwi, bo na tym głównie zarabiają. Same konsole ida niemalże po kosztach.

PS. We wszystkich opisach sprzętowych Arka pojawia się subtelna reklama typu "product placement" ;)
Vangis 2008-07-29 22:59:37

Posiadam PSP z emulatorem Atari bardzo fajna zabawka zwłaszcza w autobusie.
adam 2008-11-13 19:58:12

Zainstalowałem ten emulator na swojej psp i działa świetnie. Dzięki za dokładny opis. pozdrawiam
omon 2008-11-15 14:52:52

Wielkie dzięki za opis
Pozdrawiam
Omon
Ad78 2009-02-09 14:24:10

A ja nadal mam działające Atari 130XE :D i z całym kartonem oryginalnych gier i każdej chwili można go odpalić.. Fajna sprawa tak czasem z PCta wrócić do początków, ale nie da sie na długo.. obecne gry jednak powodują niesmak w grach z Atari choć mają ona swój urok.. pozdrawiam:)
paptak 2009-03-02 23:19:42

A ja zauważyłem, że chyba nie da się uruchomić BASIC'a a w związku z tym wielu programów. A moze ktoś wie jak to zrobić?
larek 2009-03-03 11:28:34

Oczywiście, że się da. Autor założył (i słusznie), że będziemy uruchamiać samostartujące gry z dyskietek i dlatego Basic jest standardowo wyłączony przy uruchamianiu emulatora.
------------------------------------
Po uruchominiu emulatora przechodzimy do Self Test poprzez naciśnięcie "O". Po jego uruchomieniu wracamy do menu emulatora, ładujemy naszą dyskietkę do stacji dysków nr 0 w menu "System", a nie "Game"! Wychodzimy ponownie z menu emulatora wciskając "O", włączamy sobie klawiaturę ekranową i naciskamy Reset. Komputer zabootuje się z włączonym Basic.

Powodzenia! :)
paptak 2009-03-04 22:24:50

Łojezu jaka kombinacja alpejska. Ja bym to nazwał trikiem. Autor chyba jednak nie zakładał możliwości uruchomienia BASIC'a :-)
larek 2009-03-05 09:19:59

:)

Sam Basic uruchomić jest łatwo, ale żeby móc coś zapisać-odczytać ze stacji dysków (atr-a), to trzeba mieć załadowanego DOS-a i stąd cała zabawa.

Faktycznie mogło być to rozwiązane wygodniej. Z drugiej strony, można sobie przygotować dyskietkę z programami w Basicu, która automatycznie najpierw włącza sobie ten język, gdy jest wyłączony. To prosta operacja i mamy wtedy problem z głowy. Opis, jak to zrobić, znajdziesz tu: http://tiny.pl/snb2
paptak 2009-03-05 19:15:13

Super. Przyda się. Dziękuję. Chociaż udało się i tym wcześniej wspomnianym sposobem.
atari fan 2009-03-30 18:30:16

świetna sprawa ten emulator, Atari 800XL to mój pierwszy komputer, stare dobre czasy kiedy na grę (magnetofon) np. Road Race czy Ninja czekało się 20 minut, hehe, teraz mam na PSP kochaną atarynkę, dzięki za pomoc.
stRing 2009-05-06 19:14:42

mam i używam! świetna sprawa takie podręczne Atari.
larek 2009-05-07 15:21:33

stRing, no proszę - nieźle :)

Chciałbym jeszcze podpowiedzieć, jak włączyć sobie klawisz Esc, który czasami może się przydać w niektórych grach. Sprawa jest bardzo prosta. Wystarczy podmapować klawisz Esc Atari do przycisku np. "L" PSP i sprawa załatwiona. Takie podmapowane Esc działa bez problemu w przeciwieństwie do ekranowego klawisza Esc.
maki 2009-12-04 03:03:05

czy komuś może udało się uruchomić hobgoblina na PSP?
stRing 2009-12-31 16:28:22

tak - Hobgoblin działa.
demien 2010-01-05 21:57:54

Czy ktoś może mi pomóc i powiedzieć jaka to gra?? http://www.voila.pl/462/2yfwk/
larek 2010-01-08 21:57:40

Starquake