Któż nie pamięta tych wspaniałych dźwięków, które rozlegały się z
radia, gdy nocną porą, zazwyczaj o północy, udało się złapać i
załapać na audycję "Radiokomputer"? Od 1986 roku do początku lat
dziewięćdziesiątych nadawana była w programie czwartym Polskiego
Radia oryginalna audycja, która jest ewenementem na skalę światową.
Nigdzie wcześniej ani w żadnym innym kraju nikt nie wpadł na
pomysł, aby popularyzować oprogramowanie komputerowe rozsyłając je
falami radiowymi. Radio Rozgłośni Harcerskiej było tu nowatorskie i
aż dziw bierze, że o tak ciekawym przedsięwzięciu technicznym do
dziś w internecie nie ma zbyt wielu informacji, a przede wszystkim
solidnego archiwum.
Miałem wtedy naście lat i pamiętam, że dla mnie, osoby nie mającej
jeszcze własnego komputera było w tym coś z magicznych obrzędów...
Namaszczonym głosem redaktor audycji
Tomasz Jordan
zapowiadał transmisję, a potem, po chwili nabożnej ciszy, zaczynała
się kokofonia dziwnych dzwięków, które dla mnie, komputerowego
nowicjusza brzmiały jak najpiękniejsza aria operowa... :). Inaczej
brzmiały "utwory" Spectrumowe, inaczej Atarowskie, a jeszcze
inaczej Commodorowskie. Kilka lat potem gdy już posiadałem Atari,
dostałem też w prezencie magnetofon dwukasetowy. Coż to była za
radość, gdy pierwsza próba nagrania czegoś z "Radiokomputera"
zakończyła się pełnym sukcesem! Program nagrany na porządną kasetę
uruchomił się za pierwszym razem.
"Radiokomputer" rozpowszechniał programy użytkowe i gry dla
komputerów 8-bitowych w postaci sygnału dźwiękowego emitowanego na
falach ultrakrótkich. Sygnał ten można było nagrać na taśmę
komputerową i potem w nieprzekształconej formie odtworzyć na danym
komputerze. Prawda, że proste i przyjemne? Niestety nie zawsze, bo
ze względu na zakłócenia przy nagrywaniu program nie zawsze był
zapisywany poprawnie. W "Bajtku" z 1986 roku pojawił się nawet
list-artykuł Tomasza Jordana, który instruował jak zwiększyć szanse
poprawnego zapisu (podaję za stroną
http://www.komputery.dylemat.com/):
"Tą zapowiedź zna już część słuchaczy programu IV Polskiego
Radia. Poprzedza ona emisję programów komputerowych w nadawanej od
1 lipca br. audycji Rozgłośni Harcerskiej pt. "RADIOKOMPUTER".
Już dwa lata temu, w wyniku rosnącego zainteresowania słuchaczy
mikrokomputerami i problemami związanymi z informatyką, zacząłem
emitować programy komputerowe w czwartkowym magazynie
naukowo-technicznym Rozgłośni Harcerskiej.
Po pierwszych emisjach okazało się, że programy odbierane na
zwykłych odbiornikach radiowych z zakresem fal UKF, nagrywane na
magnetofon, wczytują się poprawnie do komputerów (dokładnie ok. 70
proc). Pojawiło się więc nowe źródło oprogramowania dostępnego dla
wszystkich chętnych w całej Polsce. Dodajmy ? dostępnego ZA DARMO!
Tego typu emisje, prowadzone przez Rozgłośnię Harcerską, były
pierwszymi w bloku państw socjalistycznych.
W odpowiedzi na prośby słuchaczy zainteresowanych tą formą wymiany
doświadczeń i oprogramowania, pod patronatem Rozgłośni Harcerskiej
powstał "RADIOKOMPUTER". Do współpracy zaprosiłem Krzysztofa
Surgowta i Piotra Tymochowicza, autorów telewizyjnej audycji "Hallo
? Komputer". Chcemy pokazać komputer, jako narzędzie pomocne w
pracy, nauce i domu. Dlatego w RADIOKOMPUTERZE emitowane są
programy edukacyjne i użytkowe (IQ TEST, Beta Basic 3.0, The
Artist, Poltasword, Matematyka, mikroProlog i in.), będące ripostą
na falę gier telewizyjno-komputerowych.
Naszym zamierzeniem jest również stymulowanie aktywności młodych
ludzi do tworzenia nowych wartościowych programów. Temu zadaniu
podporządkowane są ogłaszane w RADIOKOMPUTERZE konkursy. Przykładem
jest wrześniowy konkurs na najciekawszy, użytkowy program autorski,
w którym nagrodą był profesjonalny komputer LASER 700. Na tym
jeszcze nie koniec!
RADIOKOMPUTER to także porady, oryginalne pomysły i najnowsze
informacje ze świata informatyki. RADIOKOMPUTER czeka na dalsze
sugestie słuchaczy co do formy i treści audycji.
W wielu listach pojawiają się problemy związane z nagrywaniem
emitowanych przez radio programów i ich wczytywaniem do komputerów.
Korzystając więc z łamów "BAJTKA" chciałbym podać naszym słuchaczom
kilka rad:
- Jako nośniki pamięci zewnętrznej taśmowej należy stosować
kasety typu Com-pact z taśmą żelazową (Fr.). Taśma nie może być
pogięta i starta. Nie zalecam stosowania taśm produkcji polskiej
(Stilon).
- Programy powinny być zapisywane na magnetofonie
monofonicznym. Jeżeli dysponujecie magnetofonem stereofonicznym
nagrywać należy na oba kanały, ale odtwarzać już tylko z
jednego.
- Nagrywany sygnał można przesterować.
- Nagrywamy i odtwarzamy na tym samym
magnetofonie.
- Szczelina głowicy w magnetofonie musi być prostopadła do
kierunku przesuwu taśmy magnetycznej w kasecie. Skos głowicy można
ustawić wykorzystując takie programy jak "Tape Head",
"Tapper".
- Głowica nagrywająco-odtwarzająca powinna być czysta. Głowicę
zabrudzoną drobinami warstwy czynnej taśmy magnetycznej przemywamy
bawełnianą szmatką lub watą nasączoną spirytusem
(eterem).
- Wszelkie układy redukcji szumów (Dolby Nr, CNRS-2, DBX)
muszą być wyłączone.
- Sygnał radiowy powinien być czysty, pozbawiony szumów i
przydźwięku (wskaźnik dostrojenia max). Konieczne jest
zainstalowanie odbiorczej anteny zewnętrznej, najlepiej dipolowej.
Wskazane jest uziemienie odbiornika radiowego.
- Wszystkie kable łączące radio-mag-netofon-komputer muszą być
ekranowane.
- Barwa głosu wpływa na poprawność wczytywania programów do
komputera. W przypadku wystąpienia kłopotów należy magnetofon
podłączyć do wzmacniacza mocy. Wykorzystując wyjście głośnikowe
oraz regulując barwę głosu (podbicie, obcięcie wysokich lub niskich
tonów) można zlikwidować kłopoty występujące przy wczytywaniu
programów (oczywiście przy spełnieniu innych wymaganych
warunków).
- Na czas trwania emisji należy wyłączyć w domu niepotrzebne
urządzenia elektryczne (odkurzacz, pralka, zapalniczka do
gazu).
Przypominamy: RADIOKOMPUTER to audycja nadawana w każdy piątek, o
godzinie 16.00, program IV, Polskie Radio. Nasz adres: Rozgłośnia
Harcerska 00-950 Warszawa, ul. M. Konopnickiej 6, dopisek
"RADIOKOMPUTER".
Tomasz Jordan,
Bajtek, listopad 1986"
Tyle wspominek o samym "Radiokomputerze". Okazją do nich jest
bowiem ciekawa wersja gry
Feud, która była swego czasu
wyemitowana w audycji. Program cechuje się tym, że przed właściwą
grą, jeszcze podczas transmisji danych z magnetofonu do komputera,
uruchamiała się dwukanałowa muzyczka oraz prosta gra logiczna
odwracanka (ang. othello), uprzyjemniająca długie oczekiwanie na
wgranie się "Feuda".
Grę uzyskaliśmy po latach dzięki wieloosobowej kooperacji.
Pierwszemu, któremu trzeba podziękować jest
Rysiek
Mauersberg, gdyż to on
nagrał w
starych czasach kasetę, a współcześnie podesłał ją w celu podjęcia
czynności odzyskiwawczych :). Drugi w łańcuchu był kolega
Daniel
"Dely" Koźmiński, dzięki któremu z tej kasety
powstał
plik MP3. Do przeniesienia sygnału z MP3 na format strawny dla
Atari przyczynił się zaś kolega
Adam "asal" Salamon. I jemu
oddaję głos, żeby opowiedział o tym kilka słów:
Ktoś kiedyś znalazł kasetę z grą Feud nagraną z audycji
"Radiokomputer", ale w nietypowym formacie Turbo 2600 i z dodatkową
grą. Programem WAV2CAS nie dało się tego nagrania odczytać.
Postarałem się pomóc, używając mojego własnego programu (oczywiście
w Pythonie :) i udało się.
Tak sobie pomyślałem, że w kwestii publikowania i ogłaszania światu
nowinek związanych z Atari w pierwszej kolejności należy zwrócić
się do Ciebie. Tak więc przesyłam dwa pliki, wysłałem jeszcze pliki
koledze Dely'emu:
- feud.cas - zapis Feuda z oryginalnego pliku *.mp3 w formacie
Turbo 2600, niestety nie działa on pod emulatorem, ale można z
niego programem CAS2WAV odtworzyć całe nagranie.
- feud_przerob.xex - przerobiona wersja binarna, działająca
pod emulatorem.
Jak napisałem na forum, w nagraniu z pliku *.mp3 było jedno
wątpliwe miejsce, ale udało mi się z tym poradzić i odczytane dane
gry są pewne, zgadzają się wszystkie sumy kontrolne (normalne i
Turbo 2600)."
Dziękuję Adamowi i kolegom za pliczki, a dodam jeszcze, że na
stronie kolegi
Sebana można
odsłuchać fragment audycji, z której pochodzi nagranie. Pliki
od Adama
tutaj.