Tak, to prawda. Nasze milusińskie komputery 8-bitowe zostały
skonstruowane w latach siedemdziesiątych. Zapowiedziane oficjalnie
i gotowe w
grudniu 1978 roku, po raz pierwszy pokazane
publicznie w
styczniu 1979 roku na corocznych targach
elektronicznych Winter CES w Las Vegas. 30 lat minęło jak z bicza
trzasnął, a komputery Atari wciąż dostępne są na rynku - tym razem
wtórnym, choć i nowe, magazynowe egzemplarze również dostępne są w
sprzedaży.
30 lat tego znaczka na naszych
komputerach!
Z okazji 30-lecia zaistnienia 8-bitowych komputerów Atari
postanowiłem przetłumaczyć zbiór notek prasowych z amerykańskiego
magazynu "Creative Computing", który odnotował pojawienie się
komputerów Atari 400/800 w numerze kwietniowym (zebranych przez
Michaela Currenta na jego
stronie). Przypomnijmy tylko
okoliczności wprowadzenia nowych komputerów na rynek. Atari było
wtedy potęgą w dziedzinie automatów coin-up (na monety) oraz gier
wideo, osoby kojarzone z Atari (inżynierów, programistów) nazywano
wręcz "ludzie wideogier". Atari nie miało zbyt wielkiej
konkurencji, ponieważ jako bardzo innowacyjna firma wyprzedzali
wszystkich o lata świetlne w konstrukcji coraz bardziej
zaawansowanych zabawek - gier wideo.
W tej sytuacji niewielu się spodziewało, że Atari wkroczy na rynek
komputerów osobistyych, tworząc nową kategorię - "home computer",
która szybko się przyjęła. Nowy szef Atari, zdolny menedżersko, ale
nie rozumiejący potrzeb firmy technologicznej, technokrata Ray
Kassar doprowadził do usunięcia wizjonera Nolana Bushnella z
funkcji jednego z szefów Atari. Zaprzestano rozwijać technologię
wideogier, co wkrótce miało zakończyć się masakrą Atari na tym polu
przez konkurencję. Za to powstał nowy dział komputerowy, który
stworzył maszynę wyprzedzającą swoje czasy.
Tak, "wyprzedzanie swoich czasów" nie jest typową czcza przechwałką
działu marketingowego, który w Atari dopiero się rozwijał. To nie
czasy integracji działów firm jak obecnie, gdy działowi
marketingowemu podporządkowane są pozostałe dywizje firm i pracują
na jego potrzeby, według określonych przez niego wytycznych.
Zorganizowany jeszcze w czasach Bushnella dział badań i rozwoju
Atari skonstruował maszyny, z którymi w Atari, szczególnie w dziale
marketingu... nie za bardzo wiedziano co zrobić, jak wykorzystać i
jak oprogramować!
"Fantastyczna czwórka", jak nazywano inżynierów-konstruktorów Atari
400/800 (a potem dwóch z nich - Amigi) zbudowała komputery bijące
na głowę Apple II, Commodore PET i inną ówczesną konkurencję mocą
sprzętu, możliwościami, elastycznością, innowacjami. Po raz
pierwszy wprowadzono do komputera specjalizowany układ graficzny
oraz układ do tworzenia sprzętowych duszków, na czym potem
wzorowała się potem prawie cała branża. Po raz pierwszy komputer
nie miał prostego "buczka" tylko czterokanałowy układ
dźwiękowy.
Rewolucyjny produkt pogrzebany został (w sensie: zamiast zdominować
całkowicie świat, udało się sprzedać zaledwie kilka milionów sztuk)
przez jeden główny czynnik: nie było na to oprogramowania, które
wykorzystywało by możliwości komputera, szczególnie w porównaniu ze
dużo słabszym i dużo droższym Apple II. Ależ jakże inaczej
wyglądało podejście do softu Steve Jobsa, który zachęcał firmy i
uzytkowników do pisania na swój komputer... W Atari publicznie
dostępną specyfikację sprzętu udało się zrobić dopiero w latach
80-tych ("De Re Atari") dzięki entuzjastom tego komputera i dopiero
od tamtego czasu zaczęto rozwijać oprogramowanie na te 8-bitowce z
pełnym wykorzystaniem możliwości sprzętu. Jak by nie patrzeć, 3
lata stracone. Wszystko to nie wynikało z przypadku - miało
korzenie w pazerności właściciela Atari, firmy Warner Bros., która
we wszystkich swoich branżach (muzycznych, filmowych) podchodziła
do "uwalniania" specyfikacji czy standardów jak pies do jeża,
pozywając każdego kto odważyłby się używać ich wizerunków,
fragmentów muzyki czy... napisać oprogramowanie na "ich" maszynę.
Trudno było oczekiwać, że z takich podejściem do softu "tylko nasze
gry i nasze programy na naszej maszynie" uda się zdobyć rynek
gdzieś dalej niż siegają firmowe sklepy Atari...
Myślę, że to naszkicowane tło pozwoli Wam inaczej popatrzeć na na
historię Atari: rok 1979 to czas, w którym zaprezentowano
rewelacyjne maszyny Atari 400 i 800, a którego to sukcesu
technologicznego nie potrafiono w Atari zdyskontować ani
marketingowo, ani finansowo ani nawet wizerunkowo. A oto wolne
tłumaczenie wspomianego magazynu "Creative Computing" z kwietnia i
sierpnia 1979 roku. Można zauważyć te niedoskonałości opisu, nieco
trącące dzisiaj myszką, ale wówczas wynikające z tego, że
dziennikarze również nie wiedzieli, czego się po tych komputerach
spodziewać (choćby wzmiankowane "podpowiedzi głosowe na drugim
kanale magnetofonu" czy "pojemność 8000 bajtów pamięci").
1. Creative Computing, vol 5, numer 4, kwiecień 1979, strona
16:
Debiut komputera Atari 800, stacji dysków
810 oraz drukarki 820 na Winter CES w Las Vegas w styczniu 1979
roku
Atari, ludzie wideogier, wyszli do nas z dwoma modelami komputera
osobistego: modelem 400 do użytku domowego oraz modelem 800 dla
aplikacji biznesowych. 400-tka ma klawiaturę dotykową
(ma to
inne znaczenie niż obecna klawiatura dotykowa, chodziło o to, że
nie są to klawiatury z mechanicznym skokiem jak w maszynach do
pisania, na których wzorowali się producenci ówczesnych komputerów
- Kaz), interfejs do magnetofonu oraz wiele fantastycznych
programów programów edukacyjnych, rozrywkowych i do do użytku
domowego. 800-tka ma standardową klawiaturę ASCII, magnetofon,
stację dysków i interfejs drukarki oraz pakiet oprogramowania
biurowego (program do nauki pisania na maszynie, program do
księgowości, do zarządzania finansami... żeby wymienić tylko
kilka). Oba systemy oparte są na procesorze 6502, używają drugiego
kanału na kasecie do komunikacji (podpowiedzi) głosowych i
udostępniane są razem z językiem Basic. Atari Inc., 1265 Borregas
Ave., PO Box 9027, Sunnyvale, CA 94086.
2. Creative Computing, vol 5, numer 4, kwiecień 1979, strony
62-63:
Pierwsza publicznie dostępna fotografia
Atari 400 i magnetofonu 410
ATARI INC. WCHODZI NA RYNEK KOMPUTERÓW OSOBISTYCH I DOMOWYCH
Atari Inc., dział Warner Communications Inc. i czołowy amerykański
producent zaawansowanych, kontrolowanych komputerowo gier wideo
wchodzi na rynek komputerów osobistych i domowych. Atari wkrótce
rozpocznie sprzedaż dwóch nowych komputerów osobistych
zaprojektowanych zarówno dla tych, którzy nie mieli dotychczas
doświadczeń z komputerami jak i dla doświadczonych użytkowników,
którzy mają spore wymagania.
Oprócz komputerów osobistych, Atari dostarcza również znaczącą
bibliotekę oprogramowania, zawierającą takie pozycje jak:
zarządzanie osobistymi finansami, przygotowywanie rozliczeń
podatkowych, zarządzanie domowymi i biurowymi notatkami, instrukcje
komputerowej pierwszej pomocy i ponad 20 innych dziedzin takich jak
matematyka, angielski, historia, literatura, ekonomika,
psychologia, mechanika i wiele innych. Oba systemy ATARI-400™ i
ATARI-800™ mogą być programowane przez użytkownika w Basicu,
najbardziej popularnym języku programowania komputerów osobistych.
Inne języki programowania będą dostępne wkrótce na kartridżach z
nieulotną pamięcią.
Głównym celem Atari ATARI-400™ jest dać możliwość użytkowniom
płynnego przejścia z gier wideo do pełnowartościowego komputera
osobistego. System wyposażony jest w jednolitą klawiaturę z 57-oma
klawiszami, jedno wejścia na kartridże o pojemności do 8000 bajtów
pamięci, magnetofon z funkcją nagrywania oraz wbudowany głośnik.
Specjalistyczny ATARI-800™ wyposażony jest w dwa wejścia na
kartridże, pamięć RAM, którą użytkownik może rozszerzyć do 48 000
bajtów, urządzenia peryferyjne takie jak bardzo szybka stacja
dysków do przechowywania i odczytywania dużej ilości danych,
40-kolumnowa drukarka korzystająca ze standardowego papieru
(to
też spore osiągnięcie, bo w ówczesnych czasach drukarki komputerowe
zazwyczaj wymagały specjalnego, bardzo drogiego papieru - Kaz).
Wszechstronna i rozszerzalna natura ATARI-800™ pozwala wybrać
konsumentom te urządzenia, które są potrzebne do ich specyficznych
potrzeb. Inne peryferia, w tym telekomunikacyjne są aktualnie w
trakcie projektowania. Atari, Inc., 75 Rockefeller Plaza, New York
NY 10019.
3. Creative Computing, vol 5, numer 8, sierpień 1979, strona
66:
Widok ogólny na stoisko z komputerami Atari
na czwartym West Coast Computer Faire w San Francisco, które odbyło
się w dniach od 11 do 13 maja 1979 roku: "Widok na przejście w
dolnej części wystawy. Stoisko Atari (po lewej) stale oblegane
przez tłum."
4. Creative Computing, vol 5, numer 8, sierpień 1979, strona
58:
Peter Rosenthal, szef marketingu komputerów
osobistych Atari
5. Creative Computing, vol 5, numer 8, sierpień 1979, strona
26:
Pierwsze publiczne zdjęcie Atari 800 z
magnetofonem 410, drukarką 820 i stacją dysków 810
Na letnich targach CES w Chicago, w czerwcu 1979...
Atari kontynuowało pokazy Atari 400 (w cenie $550) and Atari 800
($1000), o których już donosiliśmy w numerze kwietniowym (strony 16
i 62). Jednakże tym razem zaprezentowano bardzo szeroką gamę
programów edukacyjncyh na kasetach - siedemnaście tytułów we
wszystkich dziedzinach, poczynając od historii do socjologii, od
księgowości do fizyki, od psychologii do ekonomiki. Każdy kosztuje
$40. Uważamy, że są to bardzo imponujące produkty jak na firmę
parającą się dotychczas grami.