O rozszerzonej pamięci by Kaz 2009-03-20 14:30:55
Poprosiłem Adama "Asal" Salamona, który zaprojektował
poprawione rozszerzenie pamięci Atari do 576kB i 1MB, aby podzielić
się swoją wiedzą i w sposób prosty i przejrzysty dla nas, laików,
wyłożył jakie są różnice, wady i zalety przeróżnych rozszerzeń
montowanych do Atari. Poniżej jego pouczający opisik:
Rozszerzenia pamięci w Atari
"Jak wiadomo, w Atari dodatkową pamięć włącza się w postaci banku w obszarze $4000-$7fff. Ponieważ bank ten zajmuje 16kB, do rozszerzenia Atari o dodatkowe 64kB (tak jak w 130XE) potrzeba 4 banków, dla 256kB - 16 banków, dla 512kB - 32 banki, a dla 1MB aż 64 banki.
Numer banku trzeba oczywiście zapisać na określonej liczbie bitów, wynikającej z ogólnej liczby banków. I tak, dla dodatkowych 64kB potrzebujemy tylko dwóch bitów, dla 256kB - czterech, dla 512kB - pięciu a dla 1MB - sześciu. W Atari przyjęło się, że bity te pochodzą z rejestru PortB.
Projektant rozszerzenia pamięci musi więc w jakiś sposób przydzielić bity wybierające banki w rejestrze PortB licząc na to, że programy użytkowe będą umiały to potem wykryć. Przyjęto następujące przypisanie:
Banki włączane są wtedy, gdy bit 4 PortB jest ustawiony na 0. W przeciwnym wypadku w obszarze $4000-$7fff włączana jest pamięć podstawowa.
Kompatybilność, wady, zalety
Z powyższego przypisania bitów wynika kilka problemów. Po pierwsze, nie wszystkie programy umieją wykryć całą dostępną pamięć, niektóre ograniczają się tylko do sprawdzania niektórych bitów PortB, skutkiem czego widziana przez nie pamięć jest mniejsza niż fizycznie zamontowana.
Po drugie, bity 7 i 1 w rozszerzniach o 512KB i 1MB sterują zarówno dostępem do SELF-TESTu (lub QMEG-a) i BASIC-a oraz wyborem banku pamięci. Problem ten rozwiązuje się w ten sposób, że stan bitów 7 i 1 jest "zapamiętywany" gdy aktywna jest pamięć podstawowa (bit 4 ma wartość 1) i ten zapamiętany stan steruje potem dostępem do SELF-TESTu i BASIC-a gdy będzie aktywna pamięć rozszerzona. Skutkiem tego, gdy włączona jest pamięć rozszerzona, stanu SELF-TESTu i BASIC-a nie można zmienić, ale nie jest to dużym problemem, gdyż programy na ogół tego nie robią.
Po trzecie i najważniejsze, w Atari 130XE przyjęto, że bit 5 będzie umożliwiał dostęp Anticowi do rozszerzonej pamięci. W skrócie chodzi o to, że gdy bit 5 PortB przyjmuje wartość 0 i Antic odczytuje pamięć obrazu z zakresu $4000-$7fff, zezwala mu się na dostęp do pamięci rozszerzonej. Gdy natomiast bit 5 ma wartość 1, przydziela się pamięć podstawową. Bit 4 PortB pełni w Atari 130XE podobną funkcję w odniesieniu do CPU.
Jak widać zatem, w rozszerzeniach RAMBO oraz 1MB bezpowrotnie tracimy możliwość niezależnego przydzielania pamięci Anticowi i CPU, gdyż bit 5 jest użyty do adresowania banku pamięci. W rozszerzeniach tych pamięć Anticowi i CPU przydziela się tylko na podstawie bitu 4. Niestety, fakt ten oznacza niższą kompatybilność, ponieważ są programy (np. "Atari Planetarium" oraz emulator Apple II), które wymagają niezależnego sterowania przydziałem pamięci rozszerzonej dla Antica i CPU. Skutkiem tego, w trybach RAMBO i 1MB na ekranie po uruchomieniu tych programów zobaczymy "krzaki". Aby temu zapobiec, w rozszerzeniu SIMM_EXPANSION (oraz w moim :) przewidziano przełącznik, zmniejszający o połowę pamięć rozszerzoną, ale za to przywracający kompatybilność.
Rozszerzenia pamięci w Atari
"Jak wiadomo, w Atari dodatkową pamięć włącza się w postaci banku w obszarze $4000-$7fff. Ponieważ bank ten zajmuje 16kB, do rozszerzenia Atari o dodatkowe 64kB (tak jak w 130XE) potrzeba 4 banków, dla 256kB - 16 banków, dla 512kB - 32 banki, a dla 1MB aż 64 banki.
Numer banku trzeba oczywiście zapisać na określonej liczbie bitów, wynikającej z ogólnej liczby banków. I tak, dla dodatkowych 64kB potrzebujemy tylko dwóch bitów, dla 256kB - czterech, dla 512kB - pięciu a dla 1MB - sześciu. W Atari przyjęło się, że bity te pochodzą z rejestru PortB.
Projektant rozszerzenia pamięci musi więc w jakiś sposób przydzielić bity wybierające banki w rejestrze PortB licząc na to, że programy użytkowe będą umiały to potem wykryć. Przyjęto następujące przypisanie:
- dla dodatkowych 64kB w standardzie 130XE - bity 2 i 3
PortB
- dla dodatkowych 256kB w standardzie RAMBO - bity 2, 3, 5 i
6
- dla dodatkowych 256kB w standardzie COMPY - bity 2, 3, 6 i
7
- dla dodatkowych 512kB - bity 1, 2, 3, 6 i 7
- dla dodatkowego 1MB - bity 1, 2, 3, 5, 6 i 7
Banki włączane są wtedy, gdy bit 4 PortB jest ustawiony na 0. W przeciwnym wypadku w obszarze $4000-$7fff włączana jest pamięć podstawowa.
Kompatybilność, wady, zalety
Z powyższego przypisania bitów wynika kilka problemów. Po pierwsze, nie wszystkie programy umieją wykryć całą dostępną pamięć, niektóre ograniczają się tylko do sprawdzania niektórych bitów PortB, skutkiem czego widziana przez nie pamięć jest mniejsza niż fizycznie zamontowana.
Po drugie, bity 7 i 1 w rozszerzniach o 512KB i 1MB sterują zarówno dostępem do SELF-TESTu (lub QMEG-a) i BASIC-a oraz wyborem banku pamięci. Problem ten rozwiązuje się w ten sposób, że stan bitów 7 i 1 jest "zapamiętywany" gdy aktywna jest pamięć podstawowa (bit 4 ma wartość 1) i ten zapamiętany stan steruje potem dostępem do SELF-TESTu i BASIC-a gdy będzie aktywna pamięć rozszerzona. Skutkiem tego, gdy włączona jest pamięć rozszerzona, stanu SELF-TESTu i BASIC-a nie można zmienić, ale nie jest to dużym problemem, gdyż programy na ogół tego nie robią.
Po trzecie i najważniejsze, w Atari 130XE przyjęto, że bit 5 będzie umożliwiał dostęp Anticowi do rozszerzonej pamięci. W skrócie chodzi o to, że gdy bit 5 PortB przyjmuje wartość 0 i Antic odczytuje pamięć obrazu z zakresu $4000-$7fff, zezwala mu się na dostęp do pamięci rozszerzonej. Gdy natomiast bit 5 ma wartość 1, przydziela się pamięć podstawową. Bit 4 PortB pełni w Atari 130XE podobną funkcję w odniesieniu do CPU.
rozszerzenie Asala: 576kB
Jak widać zatem, w rozszerzeniach RAMBO oraz 1MB bezpowrotnie tracimy możliwość niezależnego przydzielania pamięci Anticowi i CPU, gdyż bit 5 jest użyty do adresowania banku pamięci. W rozszerzeniach tych pamięć Anticowi i CPU przydziela się tylko na podstawie bitu 4. Niestety, fakt ten oznacza niższą kompatybilność, ponieważ są programy (np. "Atari Planetarium" oraz emulator Apple II), które wymagają niezależnego sterowania przydziałem pamięci rozszerzonej dla Antica i CPU. Skutkiem tego, w trybach RAMBO i 1MB na ekranie po uruchomieniu tych programów zobaczymy "krzaki". Aby temu zapobiec, w rozszerzeniu SIMM_EXPANSION (oraz w moim :) przewidziano przełącznik, zmniejszający o połowę pamięć rozszerzoną, ale za to przywracający kompatybilność.
mono 2015-01-13 12:29:54
1. W modelu XEGS bit 6 steruje jeszcze podłączeniem ROM-u cartridge'a z grą. Za Atariki: "W XEGS gdy BASIC jest wyłączony (bit 1=1), ustawienie tutaj 0 włącza ROM wbudowanej gry Missile Command.".
2. Po instalacji MapRAM bit 7 steruje włączaniem RAM leżącym pod układami I/O (a zwyczajnie niedostępnym) w obszarze $5000..$57FF. Za Atariki: "PORTB=%0x11xxx0 - włącz RAM $C000-$CFFF i $D800-$FFFF a RAM z adresów $D000-$D7FF mapuj do $5000-$57FF".
1. W modelu XEGS bit 6 steruje jeszcze podłączeniem ROM-u cartridge'a z grą. Za Atariki: "W XEGS gdy BASIC jest wyłączony (bit 1=1), ustawienie tutaj 0 włącza ROM wbudowanej gry Missile Command.".
2. Po instalacji MapRAM bit 7 steruje włączaniem RAM leżącym pod układami I/O (a zwyczajnie niedostępnym) w obszarze $5000..$57FF. Za Atariki: "PORTB=%0x11xxx0 - włącz RAM $C000-$CFFF i $D800-$FFFF a RAM z adresów $D000-$D7FF mapuj do $5000-$57FF".