Istniejąca od 2010 roku strona Electron Dance koncentruje się na współczesnych grach na PC, ale jej twórca, Joel Goodwin, był przez wiele lat mocno związany z 8-bitowym Atari i w swych artykułach zdarza mu się wracać do dawnych czasów. M.in. w świetnym cyklu "Where we came from" ("Skąd przyszliśmy") z 2011 roku przybliżył swoim czytelnikom klasyczne atarowe gry, takie jak "Rescue on Fractalus", "Necromancer", "Planetfall" czy "SCRAM" (w kontekście wydarzeń w Fukushimie), przeprowadził również ciekawe wywiady z Peterem Liepą ("Boulder Dash"), Steve'em Huntem ("River Rally", "Planet Attack") i Davidem Foxem z Lucasfilm Games.

W ostatnich miesiącach Goodwin zmierzył się ze swoją atarową przeszłością, opowiadając całą historię swej przygody z Atari, począwszy od wczesnego dzieciństwa aż do końca studiów. Trzy artykuły złożyły się na cykl "Learning Curve" ("Krzywa uczenia się").

• Nauka chodzenia - Learning to Walk:
  
  Pierwszy komputer Joela to Atari 2600, a w 1982 roku, kiedy miał 9 lat, w jego domu pojawiło się 32-kilobajtowe Atari 800. Oczywiście najważniejsze było granie w gry, ale chłopak dość szybko zainteresował się programowaniem.
  
  Zaczęło się oczywiście od przepisywania kodu w BASIC-u z magazynów komputerowych. Niezrozumiałe instrukcje kojarzyły się małemu Joelowi z magicznymi zaklęciami. Tak był zafascynowany tajemniczym dla niego kodem, że rysował własne czasopisma, wypełnione fikcyjnymi listingami gier dla nieistniejących maszyn. Z zapałem próbował czytać książki wypełnione technicznym żargonem, nie zważając na to, że ich poziom zaawansowania był poza jego ówczesnym zasięgiem.
  
  Wiedza powoli rosła. Joel zaczął tworzyć własne gry w BASIC-u, pomocą służył mu tata, który podsuwał pomysły i wspierał radami podczas realizacji. Godziny spędzone na analizowaniu listingów na różne komputery zaowocowały kilkoma konwersjami na Atari. Jedenastoletni Goodwin doczekał się pierwszej publikacji - grę "Blitz" przeniesioną z komputera Oric-1 (podobną do opublikowanej niedawno gry T.M.R.-a "Lunar Blitz") zamieścił na swych łamach w lutym 1984 roku magazyn Home Computing Weekly.
  
  W kolejnych latach Joel poznawał coraz więcej tajników programowania i architektury wewnętrznej małego Atari, wiele rzeczy odkrywał samodzielnie. W poniższym filmiku zaprezentował wybór swoich 17 wczesnych gier pisanych w wieku 9-15 lat, mniej lub bardziej dokończonych:
  
  

• Nauka biegania - Learning to Run
  
  Gdy w 1991 roku scena Atari mocno się już kurczyła w Wielkiej Brytanii i całej zachodniej Europie (inaczej niż w Polsce), Goodwin szedł na studia, nadal całkowicie oddany naszej ulubionej 8-bitowej maszynie.
  
  Czuł przy tym, że jego dotychczasowe dokonania były niewystarczające - najlepsze rzeczy, które stworzył, były napisane z pomocą ojca. Miał całe foldery wypełnione szkicami projektów i dyskietki pełne prototypów gier, ale nie udawało mu się zakończyć żadnej z nich - poza bardzo małymi projektami. Nadszedł czas, aby wydorośleć. Joel postanowił udowodnić sobie, że potrafi stworzyć "poważny" projekt: po pierwsze, całkowicie samodzielnie, po drugie, w czystym asemblerze.
  
  Jako cel postawił sobie stworzenie gry logicznej inspirowanej "Sokobanem" (który znany był u nas jako "Magazynier"), ale z rozwinięciem dodatkowych elementów rozgrywki, czyli punkt wyjścia był podobny jak w przypadku "Robbo". Środowiskiem programistycznym z konieczności stały się... kartka i ołówek. Joel nie zabrał ze sobą na studia ani komputera, ani żadnych manuali, polegał wyłącznie na swej pamięci. A programowanie i debugowanie polegało na żmudnym, wielokrotnym przechodzeniu po kodzie na papierze, szlifowaniu każdego fragmentu.
  
  W wakacje 1992 roku Goodwin przepisał zawartość kartek do asemblera MAC/65 i okazało się, że w kodzie było mniej niż 10 drobnych błędów. A więc pełen sukces. Gra działała, tyle że brakowało jednego istotnego składnika - projektu poziomów. Joel resztę wakacji miał spędzić w domu rodzinnym swej dziewczyny, ale nie mógł przestać myśleć o swojej grze. Na miejscu dostępne było tylko ZX Spectrum, więc cóż miał nasz bohater zrobić? Usiadł z podręcznikiem ZX BASIC-a i w ciągu kilku dni napisał działającą wersję gry - kolejne levele testowała jego dziewczyna ze swym tatą, a ostateczna wersja poziomów została przeniesiona na Atari sprawdzoną już, świetną metodą kartki i ołówka.
  
  

W 1993 roku gra "The Citadel" została ostatecznie wydana, również w Polsce przez ASF - jako "Cytadela". Niestety, jak twierdzi Goodwin, sprzedano zaledwie 26(!) egzemplarzy...

Dwa lata później powstała jeszcze gra "Orson", klon Sokobana, udostępniona razem z edytorem poziomów, ale Goodwin nie był już z niej tak zadowolony jak z "The Citadel". Orson tworzony był już nie na kartkach, ale na Atari 130XE, co miało pomóc, tymczasem pisanie bez wcześniejszego zaprojektowania gry okazało się bardzo frustrujące.

Poniższy, trwający ponad godzinę filmik prezentuje przejście przez całą Cytadelę oraz początkowe levele Orsona i edytor, wszystko ze szczegółowym komentarzem autora:

• Nauka zatrzymywania się - Learning to Stop
  
  W roku 1995 Goodwin był już na studiach doktoranckich. Nieco rozczarowany "Orsonem" myślał o drugiej, rozbudowanej części "The Citadel" - tyle że brakowało mu dyscypliny. Snuł coraz to nowe, ambitne plany na skomplikowane gry na Atari, ale większość tych projektów nie wyszła z fazy marzeń i zapisywania notatek na kartkach.
  
  Obsesją Joela stało się między innymi planowanie fabuły wielkiego, 6-częściowego cyklu gier science fiction o odczuwającym ludzkie emocje robocie Orsonie, która miała obejmować międzygwiezdne wojny, politykę, zdrady i zagładę cywilizacji. Mechanika tych gier miała naśladować amigowy "Flashback". W jego planach była też m.in. polegająca na eksploracji kosmosu gra "DeepStar", trójwymiarowa gra wyścigowa "Chronotide", "Nightspire" na podstawie kultowej gry na Atari "Alternate Reality", 3 części "Runemagic" wzorowane na grze "The Staff of Karnath" na C64, atarowy klon "Sonica", ambitna fabularna gra tekstowa "Suicide Dancing" i tak dalej...
  
  Głowa była pełna pomysłów, ale brak było siły woli, aby przekuć je w realne gry. Ten okres nie przyniósł realizacji żadnego z "wielkich projektów", ale nie był do końca stracony - Goodwin publikował artykuły, programy i prostsze gry (np. "Matchbox") w magazynie New Atari User.
  
  Ale coś się kończyło. Scena Atari była na Wyspach Brytyjskich "kaput", cały świat 8-bitowy odchodził w przeszłość. Gry były już tworzone zespołowo, a programista-hobbista tworzący samotnie grę wydawał się anachronizmem. Kroplą, która przepełniła czarę goryczy, było uświadomienie sobie przez Goodwina swojej obsesji pisania fabuł do gier. Nie gier - fabuł. Projekt gry stał się tylko pretekstem. W głowie Joela rozrastały się kolejne historie - jaki sens miało wciskanie ich na siłę w formę słabych klonów istniejących gier? Lepiej już skoncentrować się na samym pisaniu historii.
  
  I tak oto około roku 1997 chęć robienia gier umarła. Magia, którą czuł, zniknęła.
  
  
• Epilog
  
  Opowieść zakończę filmikiem, którym Joel zwieńczył cykl "Skąd przyszliśmy" z 2011 roku. To pochwała jego ulubionych gier Atari z dzieciństwa (w tym Alternate Reality, Archon, M.U.L.E. - ciekawe czy rozpoznacie wszystkie) i jednocześnie ich pożegnanie.
  
  

Osoby władające mową Szekspira gorąco zachęcam do zerknięcia do wymienionych wyżej artykułów na Electron Dance (oraz tych starszych), zaprezentowaliśmy tutaj tylko streszczenie większej całości. Poza samymi tekstami warto zobaczyć na własne oczy, jak wyglądały oryginalne projekty poziomów, notatki, listingi, archiwalna korespondencja. Temat dawnych gier Joela Goodwina powróci jeszcze na AtariOnLine.pl, więc do usłyszenia! :)

Kaz 2014-03-10 08:29:58

Na KWAS-ie 8 gralismy z Torasem w "The Citadel". Wczesniej tej gry nie znalem, nigdy jej nie widzialem. Ale mam oryginal na dyskietce, wiec postanowilismy sprawdzic, co to wlasciwie jest. I okazalo sie, ze gra bardzo wciaga! Poziomy sa swietnie zaprojektowane, ale maja jedna zasadnicza wade - jest ich bardzo malo... Po skonczeniu pozostaje niedosyt, bo chcialo by sie wiecej.

Artek fajny, dzieki Adam. Pytanie: czy wszystkie gry Joela sa dostepne w naszym archiwum? Jezeli nie, to czy mozna uzupelnic archiwum? Albo podpytac autora, czy by sam podeslal? :)

---

xeen 2014-03-10 08:31:53

Kaz - ostatnie zdanie artykułu jest kluczowe ;)

---

Kaz 2014-03-10 09:36:29

Rozumiem :)

---

Adam 2014-03-10 10:38:36

@Kaz - więcej poziomów Cytadeli znajdziesz we współczesnym remake'u "The Return to Citadel" (Byxon Games, 2004), o którym pisze Goodwin w trzeciej części cyklu. Ale to już nie na Atari...

---

-m 2014-03-10 17:08:24

nie znałem cytadeli ale po filmie z YT widzę, że na tym oparta jest też gra e=mc2 Darka Żołny która można było sobie przepisać z Tajemnic Atari.

---

grey / mystic bytes 2014-03-11 01:41:00

Jeśli mnie pamięć nie myli m.in. Cytadela była "rzutem na taśmę" podczas dogorywania ASF'u... Na sam koniec działalności wypuścili "na szybko" kilka gierek (w tym zagraniczne), które przeleżały dłuższy czas w szufladach. Wydaje mi się też, że już wtedy ASF był w niepełnym składzie.

---

Atarowiec 2017-01-05 19:47:03

Where can I to buy "Return to Citadel" - on byxon games unavailable product.

Gdzie mogę kupić "Return to Citadel" - na stronie byxon games produkt jest niedostępny?

---