Krzysztof "Kaz" Ziembik Cześć Michale. Gratulacje za wspaniały rezultat w Kaz Kompo 2019, twoja debiutancka gra "Wasteland", stworzona całkowicie samodzielnie, zajęła trzecie miejsce, a jak wieść gminna niesie, mogłaby wyższe, gdyby więcej osób lepiej zapoznało się z grą albo bardziej rozpoznawało ciebie jako autora gier Atari, bo w głosowaniach nad jakością gry ma też znaczenie renoma autora. No to spróbujemy ten stan twojej rozpoznawalności zmienić na lepsze. Opowiedz nam proszę, od jakiego modelu komputera rozpocząłeś historię swojej pasji?



Michał "Mike" Jaskuła: Moja przygoda z komputerami zaczęła się od Atari 600XL - był on pożyczony od jakiegoś znajomego i mieliśmy go w domu przez kilka tygodni. Pomiędzy 600XL a późniejszym, już własnym 800XL, przez kilka miesięcy nie miałem komputera, ale ten 600XL mnie już solidnie zaraził. Ten pierwszy był około 1987 roku, już dokładnie nie pamiętam. Ten drugi kilka miesięcy później czyli też jakoś w roku 1987, może 1988. Rodzice dość szybko kupili mi 800XL z magnetofonem XC12 i przy Atari już zostałem. Przez cały ten czas nie myślałem nigdy nad na przykład Commodore. Po prostu byłem Atarowcem i tyle :). Magnetofon szybko przerobiliśmy na Turbo Blizzard (bardzo popularny system na Śląsku), a po jakimś czasie uzbierałem na stację CA-2001. Pamiętam, że stacja to był ogromny skok jakościowy. Nagle miałem całkiem nowe programy i gry, których nie było na kasetach. Wiesz, takie całodyskowe. Rzeczy można było wygodnie doczytywać i zapisywać, o prędkości transmisji już nie wspominając.

Kaz: Początki z komputerami bywały bardzo trudne, gdy nie było skąd czerpać o nich wiedzy. Tobie udało się zdobyć jakąś literaturę, czasopisma?

MJ: Aby zaspokoić głód wiedzy szukałem w księgarniach wszystkich możliwych książek o komputerach, a w tamtych czasach nie było w Polsce wielkiego wyboru w tym temacie. Wszystkich zakupionych już nie pamiętam, ale na pewno miałem "Komputery osobiste" (Madej, Marasek, Kuryłowicz) i pamiętam też książkę, w której opisane były różne języki programowania. Tytuł był chyba właśnie taki: "Języki programowania", o ile sobie dobrze przypominam, miała taką brązową okładkę. Oczywiście miałem też "Atari Basic" Miguta i później też jakieś pozycje Zientary z serii "Mapa pamięci". Byłem też wielkim fanem czasopisma "Komputer", miałem w domu chyba wszystkie numery. Czytałem oczywiście też "Bajtka" i inne pisma, ale wtedy "Komputer" wydawał mi się jakoś bardziej... hmm... nazwijmy to "profesjonalny". Wycinałem też artykuły poświęcone komputerom z "Młodego Technika". Zawsze coś tam się trafiało, choć głównie na ZX Spectrum / Timex.



Kaz: Drugie najpopularniejsze źródło wiedzy komputerowej to koledzy. Miałeś wówczas wokół siebie jakichś innych pasjonatów komputerów?

MJ: Pamiętam, że w mojej klasie (a było to chyba w czwartej albo piątej klasie szkoły podstawowej) był tylko jeden kolega, który też miał komputer. Przez pewien czas nawet nie wiedziałem o tym, dopiero gdy zupełnie przypadkowo padł temat komputerów, okazało się, że on też miał Atari! Oczywiście od razu zaczęła się szkolna wymiana kaset z grami. Z biegiem czasu już prawie każdy miał w domu Atari czy Commodore.

Kaz: Twoje znajomości nie skończyły się jednak na kolegach z podstawówki. Z tego co wiemy, tworzyłeś potem gry z tak rozpoznawalnymi osobami jak choćby Tomek Liebich, Maciek Stefański czy Dariusz Majer. Jak ich poznałeś?

MJ: Miałem trochę szczęścia! Byłem regularnym bywalcem giełd (w Katowicach odbywały się one w soboty i w niedziele) i tam poznawałem z czasem wiele różnych ciekawych osób. Handlarzy, piratów i oczywiście też programistów, muzyków i grafików z powstającej polskiej demosceny. Właśnie poprzez giełdy poznałem Darka "Eagle" Majera i Tomka "TLC" Liebicha. Darek potrzebował kogoś do rysowania i tak się zaczęła nasza współpraca.

Pod koniec lat 80. i na początku lat 90. miałem okazję poznać nie tylko Darka czy Tomka. Akurat z nimi coś robiłem, ale na giełdach miałem okazję poznać też wiele innych wspaniałych osób ze sceny. Stałym bywalcem był Marek "Konop" Konopka, Daniel "Dan" Sniegoń (autor m.in. "Majora Bronxa"), Krzysztof "Thor" Szmatoła (autor "Ucznia Czarnoksiężnika"), Michał "Muro" Widera (grafik i autor demek). Jednym z najsympatyczniejszych i najbardziej uzdolnionych był (świętej pamięci) Bartosz "Bartman" Kalinowski. Oczywiście było też trochę zaprzyjaźnionych komodorowców, a także wiele innych osób. Jak wiesz, niektóre z nich nadal są aktywne w świecie Atari!

Gdy potem robiliśmy z Darkiem, Tomkiem i Maćkiem gry, to najczęściej spotykaliśmy się na katowickiej giełdzie i na komputerach zaprzyjaźnionych piratów oglądaliśmy, co już udało nam się zrobić, itp.Tu anegdota związana ze zdolnościami Darka. Pewnego niedzielnego popołudnia, po giełdzie, dzwoni do mnie do domu Darek, z prośbą, żebym jak najszybciej pojechał do jednego z tych piratów i odzyskał jego dyskietkę ze wszystkimi aktualnymi źródłami i danymi do naszej najnowszej gry. Okazało się, że Darek pokazując to co ma zrobione, zapomniał wyjąć swoją dyskietkę ze stacji. Ten pirat mieszkał dość daleko poza Katowicami, Darek miałby jeszcze dalej i chyba nawet nie miał namiaru do tego chłopaka, a że ja już kiedyś go odwiedzałem, to padło na mnie. Pojechałem tam następnego dnia, co zajęło mi pół dnia, bo to była taka mała miejscowość pod Katowicami. Gdy później spotkaliśmy się z Darkiem, on oznajmił, że problem już rozwiązany, bo w ciągu tych kilku dni napisał cały ten "zgubiony" kod od nowa...



Kaz: Jak wspominasz współpracę z Darkiem, Tomkiem czy Maćkiem? Chyba musiała wam odpowiadać skoro wspólnie stworzyliście gry, które wydawał zarówno Mirage ("Tank vs. Tank") jak i LK Avalon ("Piekiełko", "Snowball")?

MJ: Dla mnie to była wspaniała przygoda. Początkowo spotykaliśmy się na giełdach, a z biegiem czasu zaczęliśmy odwiedzać się w domach - głównie to ja jeździłem do Darka. Wówczas nie było to nic niezwykłego, bo w tamtych czasach i przy wszechobecnym piractwie miałem już doświadczenie w jeżdżeniu do różnych osób z dyskietkami "coś poprzegrywać". Był nawet taki okres, że Darek i Maciek wynajmowali pomieszczenia biurowe, żeby móc w spokoju programować. Tam też się spotykaliśmy. Oni wszyscy byli bardzo sympatyczni. Pamiętam, że Tomek bardzo szybko przeskoczył na Atari ST. On z Paskudem "rządzili" wtedy w temacie ST na giełdzie.

Kaz: A nie miałeś czasami inklinacji do robienia dem?

MJ: Do tego trzeba być naprawdę dobrym w assemblerze, a ja nie byłem. Potrafiłem zrobić jakiś scroll i latające gwiazdki, ale to było tyle. Co to byłoby za demo?



Kaz: Kto zajmował się sprawami wydania waszych programów?

MJ: Sprawami umów i negocjacji z Avalonem i Mirage zajmował się właśnie Darek, ja wprawdzie też byłem w Avalonie, ale tylko w roli osoby towarzyszącej.

Kaz: Czy jako grafik miałeś wówczas jakikolwiek wpływ na okładki wydanych gier?

MJ: Nie. O ile pamiętam to była sprawa wydawnictw, Avalonu i Mirage.

Kaz: A pamiętasz może jakie dostałeś stawki za te gry? Chociaż poziom tego wynagrodzenia?

MJ: Nie pamiętam. Ale wiem, że dzieliliśmy się jakoś procentowo.



Kaz: Czy bycie w tamtych latach autorem gier Atari dawało jakieś bonusy, miałeś większy szacunek w szkole albo wzbudzałeś tym podziw na giełdzie? Zauważyłeś coś takiego?

MJ: Czy ja wiem... Wtedy wiele osób, przynajmniej tych z giełdy, coś robiło. A wielu kolegów było o wiele lepszych ode mnie. Ze szkoły jakoś nie przypominam sobie szczególnego podziwu, haha.

Kaz: W grach z lat 1992-1993, z których jesteś kojarzony ("Piekiełko", "Snowball", "Tank vs. Tank") zajmowałeś się wyłącznie stroną graficzną?

MJ: Tak. Dostawałem wytyczne, co ma być zrobione, jakie mają być wymiary, itp. Pokazywałem co zrobiłem, potem były poprawki i tak w kółko. Nie pamiętam już z jakiego programu graficznego korzystałem, możliwe że "RAMBrandta".Teraz większość robiłem "na fontach" i używałem świetnego “Atari Font Creatora” autorstwa Artura "Szafira" Szafrańskiego (Kaz: Szafir opublikował go u nas na forum tutaj).



Kaz: Ale już we współczesnym "Wasteland" robiłeś wszystko - od kodowania, przez grafikę, po udźwiękowienie. Czy to zainteresowanie programowaniem wykazywałeś już w tamtych czasach?

MJ: Na Atari programowałem tylko tak "hobbystycznie". Zaczynałem od Atari Basic-a, a nieco później pisałem w Turbo Basic-u XL. Wiesz, jakieś tam kolorki na ekranie, wzorki, proste gry, itp. Po jakimś czasie odkryłem język Action! i byłem nim zachwycony! Ta szybkość, możliwość tworzenia plików wykonywalnych. Pamiętam, że do porównywania prędkości tych różnych języków zawsze rysowałem okręgi w trybie GR.8 ($0F) i porównywałem szybkość z jaką się one rysują! Bardzo "profesjonalnie", wiem! W Basic to był koszmar, Action! prawie dorównywał prędkością assemblerowi. Kiedyś wpadł mi w ręce jakiś "egzotyczny" jak na Atari kompilator, chyba Cobola (głowy już nie dam), ale poszło to szybko w zapomnienie. Assembler znałem, ale nie byłem na tyle dobry, żeby zrobić w nim na przykład własną grę. Potrafiłem stworzyć jakieś tam proste efekty, jakąś interakcję z graczem, ale to tyle. Miałem sporo różnych źródeł od znajomych programistów, więc analizowałem ich kod (wtedy prawie wszyscy używali MAC/65 później QA) i jakoś tam się na tych przykładach wówczas uczyłem. Obecnie jestem informatykiem.

Kaz: Czy interesowałeś się również udźwiękowieniem gier?

MJ: Dźwięk to moja pięta achillesowa. Mam fatalny słuch i nawet do dzisiaj mam tak, że dźwięki czy muzyka nie sa dla mnie jakoś w grach na pececie specjalnie ważne. Zawsze mnie też denerwowało to, że potrzebna była jakaś procedura playera - to zajmowało pamięć i cykle. A jak już wspominałem, w assemblerze byłem za słaby na jakieś wypasione sztuczki. Nie zapominajmy, że w tamtych latach nie można sobie było poszukać w internecie źródła do playera, wszystko opierało się na własnych eksperymentach, książkach no i oczywiście wiedzy od znajomych.

Kaz: Skąd w takim razie dźwięki i muzyka w “Wasteland?

MJ: Znam rejestry POKEY-a i jakoś tam potrafię obsługiwać trackery, ale po prostu nie mam talentu do muzyki. Efekty to nie problem, do tego na Atari nie trzeba mieć studia dźwiękowego. Co do muzyki, używałem "Raster Music Trackera" na PC. Na natywnym Atari byłby to dla mnie koszmar.

Kaz: Dlaczego po tak długiej przerwie postanowiłeś zająć się stworzeniem gry na Atari?

MJ: Po czasach Atari przeskoczyłem od razu na PC i Atari poszło w zapomnienie. Dopiero po około 25 latach z nostalgii zacząłem pogrywać w stare klasyki na emulatorze. I pewnego razu pomyślałem, że skoro mogę grać, to dlaczego by nie pobawić się trochę w programowanie "jak za dawnych czasów"? Na pewno pozytywny wpływ miały też fora typu AtariOnline.pl! Zaskoczyło mnie, że scena Atari nadal jest taka aktywna - to bardzo motywuje. Tak to się zaczęło.

Kaz: "Wasteland" to duży projekt, obszerna gra. Jak wyglądało jej tworzenie, ile czasu wyjęła ci z życiorysu? Dlaczego wszystko samemu?

MJ: Początkowo nie planowałem robienia czegoś większego. Chciałem sobie tylko przypomnieć stare czasy, pobawić trochę na Atari (pod emulatorem Altirra). Z czasem te moje próby stawały się na tyle częste i obszerne, że pomyślałem, że z odrobiną fabuły miałbym już prawie całą grę... Ciężko mi określić jakiś konkretny okres prac. "Wasteland" powstawał krok po kroku, bez określonego punktu początkowego, nie miałem też terminu końcowego. Siedziałem nad tą gra tylko w wolnym czasie. No i gdy miałem do tego cierpliwość, hahaha!

Większość rzeczy z Atari pozapominałem, więc na początku nie było łatwo. Ale gdy się robi coś samemu ma się swego rodzaju komfort. Nie musisz przed nikim odpowiadać, kompromisy są też tylko i wyłącznie twoją własną decyzją. W przypadku pracy w teamie i produkcji komercyjnych to już inna sprawa.



Kaz: W czym programowałeś “Wasteland”, czy to był asembler MADS? Jakich innych narzędzi, oprócz emulatora i programu do fontów używałeś?

Nie! Gdy po latach powróciłem do Atari nawet nie wiedziałem, że istnieją takie narzędzia jak MADS czy Mad Pascal. Zaczynałem w Action!, bo jakoś jeszcze znałem ten język z lat '90. Później pojawiało się coraz więcej problemów i sporo (czasowo krytycznych) funkcji poprzepisywalem w assemblerze. Dzięki internetowi było to już dużo łatwiejsze. Mimo to, bardzo dużo można by jeszcze w “Wasteland” zoptymalizować... Był to trochę spontaniczny projekt.

Kaz: Zachowałeś swój komputer ze starych czasów, masz go do dziś? No i wiadomo, że zapytam też o dyskietki z własnymi dziełami.

MJ: Niestety, mojego 800XL już nie mam. Pamiętam, że około roku 1998 przypadkowo w szafie na niego natrafiłem, ale okazało się, że był martwy. Jeśli dobrze sobie przypominam, to tylko dioda zasilania się świeciła, ale komputer nie działał. Najbardziej boli mnie, że nie zachowałem moich dyskietek. Prawie każda z nich była zapisana jakimiś źródłami, kodami, grafiką, itp. Miałem jakieś moje nieukończone gry i dema, które próbowałem programować. Wszystko przepadło. Jedyne co mi pozostało, to autorskie oryginalne kasety i dyskietki z tych wydanych gier. Jako autorzy zawsze dostawaliśmy po kopii dla siebie od Avalonu czy Mirage.



Kaz: Sprawdzasz czasami, co dzieje się w atarowskiej społeczności? Korzystasz wyłącznie z emulatora czy także z prawdziwego Atari?

MJ: Dość regularnie zaglądam na AOL i inne fora czy strony. Najczęściej czytam wątki związane z programowaniem. Emulatory mam już bardzo długo na PC, od czasu do czasu pogrywam sobie w różne atarowskie klasyki. Mam też kilka egzemplarzy Atari, więc czasami uruchamiam je i gram też na nich (choć to raczej tylko w wyjątkowych okazjach).

Kaz: Zawsze ciekawi mnie, jakie twórcy gier mają preferencje co do cudzych dzieł. Jakie gry ty lubisz?

MJ: Mam ogromny sentyment do gier "Diamonds" i "Dan Strikes Back" (autorstwa Simona Hunta). Były to gry, które miałem na 600XL (były to jedne z niewielu, które działały na 16KB). Wtedy jako dzieciak spędzałem całe dnie grając w obie i gdy później zakupiłem moje obecne 600XL, to były to też pierwsze gry jakie wrzuciłem na SIO2SD. Bardzo lubię też "Pooyan", "Boulder Dash", "Tapper". Wiesz, takie starsze gry z mojej młodości, klasyki.

Kaz: Nie sposób nie zapytać, czy po takim sukcesie "Wasteland" masz plany na stworzenie kolejnej gry dla małego Atari?

MJ: O ile czas (i nerwy!) pozwolą, to tak. Niedawno odkryłem Mad Pascala i testuję w nim to i owo. Więc jeśli coś zrobię to raczej na pewno w tym języku.



Kaz: Twoja strona domowa, na której można poczytać czymś się zajmujesz, jest w domenie niemieckiej. Mieszkasz w Niemczech?

MJ: Tak, miałem tutaj dużą część rodziny, a teraz sam mieszkam już prawie 20 lat w Niemczech, dlatego strona w domenie DE.

Kaz: Dziękuję serdecznie za rozmowę i trzymam kciuki za powodzenie kolejnego projektu gry. Szczególnie, że widziałem już pierwszy zrzut ekranowy z wersji roboczej! (o tej na razie bezimiennej grze dyskutujemy tutaj).

MJ: Serdecznie pozdrawiam czytelników i dziękuję za wywiad oraz za pamięć!

zbyti 2020-02-08 21:42:35

Rewelacja! Proszę o więcej wywiadów z twórcami bo to bardzo inspirujące!

---

Konop 2020-02-08 23:41:28

Pozdrawiam i gratuluję udanego programu. Szczególnie warta podkreślenia jest oprawa graficzna. Gra sprawia wrażenie b. kolorowej, co nie jest częste na 8'mio bitowym Atari.

---