›ÉD:SUPER.ZZN›WERSJA ROZBUDOWANA - EUROTEKST 4.1››ÉD:MAXI.ZZN› Wersja znajduj{ca si} po drugiej stronie dyskietki r ni si} nieco od opisanej powy ej. Mo liwoci edytorskie ograniczone zosta y poprzez wyeliminowanie opcji przeszukiwania i zamiany ci{gw literowych, a tak e trybu kasowania wi}kszych fragmentw tekstu na prawo od kursora (opcje: SELECT/E,F,S,T,U,W,G). Na to miejsce wprowadzono dodatkowe funkcje drukarskie. Edytor EuroTekst 4.1 rozr nia, poza opisanymi powy ej, nast}puj{ce rozkazy formatuj{ce wydruk:›› ÆTÆ - wydruk pliku graficznego. Po rozkazie tym musi znale  si} nazwa urz{dzenia oraz (ewentualnie) nazwa pliku zapisu obrazu graficznego, wed ug regu podanych przy rozkazach "K" oraz "I". Tak e w tym przypadku edytor prosi o za adowanie dysku z zapisem odpowiedniego pliku graficznego oraz nacini}cie RETURN. Po prawid owym odczytaniu pliku nast}puje jego wydruk, a po zakoczeniu druku grafiki automatycznie wznowiony zostaje wydruk istniej{cego w pami}ci tekstu. Podczas wydruku grafiki edytor nadal pos uguje si} istniej{cym formatem marginesw, tak wi}c do odpowiedniego umieszczenia rysunku nale y pos u y si} funkcj{ formatuj{c{ OPTION/L. Uwaga: nale y pami}ta tak e o tym, e edytor wci{ odlicza ilo drukowanych na stronie wierszy, istnieje wi}c realne niebezpieczestwo, i drukowany rysunek znajdzie si} cz}ciowo na jednej, cz}ciowo na drugiej stronie wydruku.› Jedynym ograniczeniem jest tutaj konieczno pozostawienia po umieszczeniu powy szego rozkazu co najmniej 8000 bajtw wolnej pami}ci, w przeciwnym bowiem wypadku odczytywany zapis graficzny zostanie na o ony na istniej{cy w pami}ci tekst.› Æ+Æ - wprowadzenie indeksu grnego (wyk adnika). Rozkaz ten dotyczy wy {cznie jednego znaku, znajduj{cego si} bezporenio po kodzie rozkazu.› Æ-Æ - wprowadzenie indeksu dolnego, na analogicznych jak wy ej zasadach.›› Oprcz tego wersja 4.1 umo liwia wydruk tekstu wed ug wprowadzonego formatu na ekranie - po u yciu funkcji SELECT/P nale y wpisa nazw} S:. Drukowanie do edytora E: daje taki sam efekt jak w wersji 4.0. Wydruk na ekranie odpowiada dok adnie temu, co uzyska si} na drukarce. W trybie tym Eurotekst w identyczny sposb jak podczas drukowania na drukarce zamienia zbiory znakw drukarskich, {czy drukowany tekst z plikami graficznymi oraz wykonuje wszelkie inne rozkazy formatuj{ce. Jedynym utrudnieniem jest w tym przypadku brak wszelkich informacji edytora o wykonywanych czynnociach, u ytkownik musi wi}c niejako w ciemno orientowa si} czy w danym momencie edytor chce odczytywa zapis zbioru znakw, zapis pliku graficznego, czy te kontynuacj} drukowanego tekstu. Poza tym z opcji tej nie ma wyjcia, tzn. powrt do edytora mo e nast{pi tylko i wy {cznie poprzez ponowne wczytanie edytora z dyskietki.› UWAGA! Opcja drukowania na ekranie graficznym dzia a prawid owo tylko ze sterownikiem drukarki SEIKOSHA. Poza tym prze {czanie drukowania lewej/prawej kraw}dzi papieru mo e by wykonywane w trakcie drukowania klawiszami L i P. Podczas wydruku na ekranie prawej cz}ci strony przesuwane w lewo s{ wy {cznie te wiersze, ktre wykraczaj{ poza praw{ kraw}d ekranu, natomiast ca kowicie pomijany jest lewy margines niezale nie od jego wielkoci.››› Ponadto Eurotekst 4.1 wyposa ony zosta w opcj}, pozwalaj{c{ u ytkownikowi w asnor}cznie definiowa zbiory znakw drukarskich, ktra to funkcja wywo ywana jest z menu ukazuj{cego si} bezporednio po za adowaniu tej wersji programu. Sterowanie edytorem znakw prowadzi si} za pomoc{ klawiszy:› ÂSPACJA - zmiana koloru kwadratu, na ktrym znajduje si} kursor (w postaci gwiazdki)› Â-,=,+,* - przesuwanie kursora zgodnie z kierunkami strza ek (bez naciskania CTRL)› ÂRETURN - przejcie do kolejnego znaku drukarskiego.› ÂESC - powrt do menu.› ÂO - odczyt i edycja zapisanego na dyskietce zbioru znakw.› ÂZ - zapis utworzonego zbioru znakw.› ÂSHIFT/CLEAR - kasowanie edytowanego na ekranie znaku.›› Oto podstawowe za o enia, ktrym musz{ odpowiada tworzone zbiory znakw:›- kolejno znakw w tablicy zgodna jest z kodem ATASCII, przy czym dla liter polskich oraz znakw dodatkowych zarezerwowano znaki o numerach od 1 do 26, za wyj{tkiem znakw {,|,},~, ktre posiadaj{ odpowiednio numery 123-126. W aciw{ kolejno liter w zbiorze znakw mo na odczyta, edytuj{c dowolny z istniej{cych na dyskietce zbiorw.›- znaki o numerach 27-31 zarezerwowane s{ na u ytek systemu operacyjnego ATARI, natomiast znaki 95 oraz 127 zarezerwowane zosta y jako znaki specjalne edytora EuroTekst. Znaki te nie mog{ by wykorzystywane przez u ytkownika.›- znaki drukarskie tworzone s{ w matrycy 14 x 8 punktw, przy czym punkty zaznaczone iksami w edytorze nie mog{ by wykorzystywane przez u ytkownika. Znaki podczas drukowania nie s{ oddzielane od siebie, nale y wi}c ca { pierwsz{ lew{ kolumn} pozostawi nieu ywan{.›- umieszczenie znakw o wysokoci 14 punktw rastra spowoduje, e podczas wydruku na drukarkach siedmioig owych znaki w kolejnych wierszach b}d{ styka y si} ze sob{. Przy projektowaniu znakw nale y wi}c uwzgl}dni grn{ i doln{ przestrze pomi}dzy znakami.›- w edytorze przyj}to konwencj} oznaczania zbiorw znakw ekstenderem .ZZN w nazwie pliku dyskowego. Nie jest to adna konwencja obowi{zuj{ca u ytkownika, nale y jednak pami}ta o rodzaju u ywanych nazw podczas wykorzystywania zaprojektowanych zbiorw z obowi{zuj{ca u ytkownika, nale y jednak pami}ta o rodzaju u ywanych nazw podczas wykorzystywania zaprojektowanych zbiorw zzy za o eniu standardowej 6-punktowej szerokoci znakw. St{d te u ycie w wi}kszym wymiarze znakw szerszych mo e prowadzi do b }du "przerzucania", nadmiernego rozszerzania spacji, wydruku wierszy drukarskich o d ugoci znacznie przekraczaj{cej mo liwoci drukarki. W za {czonych zbiorach znakw, w wielkoci STANDARD rednia szeroko wynosi 6 punktw, w MAXI nieco powy ej 6 punktw, w SUPER natomiast przekracza 7 punktw.›› Pozosta e opcje, udost}pniane z menu wersji Eurotekst 4.1, s{ nast}puj{ce:››Ã1. Kopiowanie zbiorw znakw.› Program ten umo liwia kopiowanie zbiorw znakw z dowolnego urz{dzenia wejciowego na dowolne urz{dzenie wyjciowe, jednak stworzony on zosta z myl{ o u ytkownikach komputerw o pojemnoci RAM 128K (ATARI 130 XE). Przy jego pomocy mo na dowolnie wybrane zbiory znakw drukarskich przed rozpocz}ciem pracy przepisa do dodatkowej pami}ci, czyli do RAMdisku, oznaczanego przez DOS II symbolem D8 (Program RAMdisk jest wczytywany i uruchamiany automatycznie podczas adowania edytora w wersji 4.1). W przypadku wykorzystania tej opcji nale y jedynie pami}ta, by w wierszach kontrolnych drukowanego tekstu umieszcza przed {dan{ nazw{ zbioru znakw nazw} urz{dzenia D8:.›››Ã2. Zmiana sterownika drukarki.› Obie wersje Eurotekst 4.0 i 4.1 podczas adowania wprowadzaj{ do pami}ci komputera sterownik drukarki typu SEIKOSHA AT. Powy sza opcja wprowadzona zosta a z myl{ o u ytkownikach innych typw drukarek.› Bezporednio po jej wywo aniu na ekranie ukazuje si} lista dost}pnych na dyskietce EuroTekst 4.1 sterownikw, wraz z kursorem wskazuj{cym jeden z nich. Przesuwanie kursora po ekranie wykonuje si} klawiszami CTRL/-=+*. Nacini}cie RETURN powoduje wpisanie do pami}ci - w miejsce istniej{cego tam sterownika - programu wybranego przez u ytkownika. Po wykonaniu tej operacji (bez b }du) program pyta si}, czy ma zapisa wybrany sterownik na dyskietk} EuroTekst 4.1. Zapis tego sterownika spowoduje, e przy ka dorazowym adowaniu edytora wczytywany b}dzie wybrany przez u ytkownika sterownik, a nie wprowadzony przez autora programu sterownik drukarki SEIKOSHA. Oczywicie, wszystkie widniej{ce na licie sterowniki nadal pozostan{ dost}pne dla u ytkownika. Rezygnacja z zapisu sterownika na dyskietce rwnoznaczna jest z ch}ci{ jednorazowej pracy z wybranym typem drukarki.›››ÉD:SUPER.ZZN›UWAGI KOCOWE.›ÉD:MAXI.ZZN›› Autor niniejszego edytora ywi g }bok{ nadziej}, i oddaje do dyspozycji u ytkownika cenne i przydatne narz}dzie do codziennego wykorzystania mikrokomputerw rodziny ATARI. Program ten, zarwno w swej cz}ci edytorskiej jak i drukarskiej, zosta wszechstronnie przetestowany przy t umaczeniu oraz redagowaniu dwch powieci beletrystycznych, z ktrych jedna posiada a obj}to oko o 400 stron standardowego maszynopisu (4 strony dyskietki). Wydruku dokonano na drukarce matrycowej SEIKOSHA 100, dla ktrej w anie stworzona zosta a pierwotna wersja edytora.› Jako uzyskiwanego wydruku w niewielkim tylko stopniu zale y od typu stosowanej drukarki, a przede wszystkim od u ytego zbioru znakw drukarskich. Przy zastosowaniu drukarek o wi}kszych mo liwociach (GEMINI, EPSON, RADIX itp.) wiele zale y tak e od sposobu zaprogramowania drukarki przez u ytkownika. Warunkiem koniecznym w tym przypadku jest przestawienie drukarki na komunikacj} Âsiedmiobitow{ oraz w {czenie opcji automatycznego przesuwu papieru (LINE FEED) przy otrzymaniu rozkazu CR (Carriage Return).› Autor programu, po dostarczeniu odpowiednich informacji, podejmuje si} opracowania wersji edytora dla dowolnego typu drukarki ig owej, wsp pracuj{cej z komputerami ATARI. Mile widziane b}d{ tak e wszelkie uwagi i propozycje zmian oraz problemy, z ktrymi mog{ zetkn{ si} u ytkownicy edytora EuroTekst.› Na zakoczenie jeszcze jedna uwaga techniczna. Edytor obs uguj{cy drukark} jest tylko programem, ktry nie mo e - nie potrafi - zrozumie intencji u ytkownika, wykonuje jedynie zaprogramowane rozkazy steruj{ce i formatuj{ce. Pe ne wykorzystanie jego mo liwoci wymaga okresu prb i b }dw. Szczeglnie wa ne jest ustawienie odpowiednich marginesw drukowanego bloku tekstu do stosowanego zbioru znakw drukarskich.›ÉD:MAXBLOK1.ZZN›› Adres autora programu:››ÃAndrzej Leszczyski›Ãul. P.Lumumby 11 m 5›Ã01-160 WARSZAWA›Ú››ÉD:SUPER.ZZN›ÃKODY EDYTORSKIE›››ÉD:MAXI.ZZN› DBS - kasuje znak na lewo od kursora, przesuwaj{c kursor oraz tekst.› SHIFT/DBS i CTRL/DBS - kasuje znak pod kursorem, przesuwaj{c tekst.› CTRL/INSERT - wprowadza spacj} pod kursor, rozsuwaj{c tekst.› SHIFT/INSERT - wprowadza 256 spacji na prawo od kursora, rozsuwaj{c tekst.› TAB, SHIFT/TAB, CTRL/TAB - wprowadza 5 spacji na prawo od kursora, rozsuwaj{c tekst.› CTRL/+ - przesuwa kursor o jeden znak w lewo.› CTRL/* - przesuwa kursor o jeden znak w prawo.› SELECT/+ - przesuwa kursor na pocz{tek wyrazu.› SELECT/* - przesuwa kursor na pocz{tek nast}pnego wyrazu.› CTRL/- - przesuwa kursor na pocz{tek zdania.› CTRL/= - przesuwa kursor na pocz{tek nast}pnego zdania.› SELECT/- - przesuwa kursor na pocz{tek akapitu.› SELECT/= - przesuwa kursor na pocz{tek nast}pnego akapitu.› START - przenosi kursor w lewy grny rg ekranu; u yty powtrnie przenosi kursor na pocz{tek tekstu.› SELECT/K - przenosi kursor na koniec tekstu.› SHIFT/CLEAR, CTRL/CLEAR - kasuje ca y tekst.› SELECT/D - kasuje s owo, zdanie lub akapit na lewo od kursora.› SELECT/E - kasuje s owo, zdanie lub akapit na prawo od kursora, kasuj{c bufor tekstowy.› SELECT/F - kasuje jak SELECT/E, bez kasowania buforu tekstowego.› SELECT/X - kasuje bufor tekstowy.› SELECT/L - przywo uje z buforu skasowany tekst.› SELECT/T - wprowadza tekst do poszukiwania przez edytor.› SELECT/S - wyszukuje wprowadzony tekst.› SELECT/V - wprowadza tekst, na ktry ma by zamieniony znaleziony fragment.› SELECT/W - dokonuje wymiany.› SELECT/G - automatycznie wyszukuje i zamienia wprowadzone fragmenty tekstu.› SELECT/Z - zapis wprowadzonego tekstu do urz{dzenia zewn}trznego.› SELECT/O - odczyt tekstu z urz{dzenia zewn}trznego.› SELECT/A - przejcie do menu opcji dyskowych, katalog dyskietki.›***** opcje z menu dyskowego:› K - kasowanie pliku› L - zabezpieczanie pliku (Lock)› U - odbezpieczanie pliku (Unlock)› Z - zmiana nazwy pliku› F - formatowanie dyskietki› O - odczyt pliku wskazywanego przez kursor› 1,2,3,4 - zmiana numeru stacji dyskw› ESC,RETURN - powrt do edytora› CTRL/-=+* - przesuwanie kursora›*****› SELECT/B - zmiana jasnoci t a ekranu.› SELECT/C - zmiana jasnoci liter.› SELECT/R - ilo wolnej pami}ci komputera.› SELECT/M - maskowanie miejsc pozostawionych na ekranie przez EuroTekst.› SELECT/P - rozpocz}cie wydruku.› CTRL/1 - chwilowa przerwa wydruku.› BREAK - przerwanie komunikacji z urz{dzeniem zewn}trznym.›››ÉD:SUPER.ZZN›ÃKODY FORMATUJ|CE I STERUJ|CE WYDRUKIEM›››ÉD:MAXI.ZZN› OPTION/L - lewy margines.› OPTION/P - prawy margines.› OPTION/G - grny margines.› OPTION/D - dolny margines.› OPTION/X - fizyczna szeroko papieru.› OPTION/Y - fizyczna d ugo papieru.› OPTION/W - odst}py mi}dzywierszowe.› OPTION/Q - numer pierwszej strony tekstu.› OPTION/O - numer strony rozpocz}cia wydruku.› OPTION/Z - przejcie do nowej strony wydruku.› OPTION/A - zatrzymywanie wydruku po zakoczeniu ka dej strony.› OPTION/R - w {czenie i wy {czenie rwnania tekstu.› OPTION/C - rodkowanie wiersza.› OPTION/E - przesuni}cie do prawego marginesu.› OPTION/U - przesuni}cie naprzemienne na parzystych i nieparzystych stronach.› OPTION/# - oznaczenie miejsca wydruku numeru strony.› OPTION/F - pocz{tek i koniec odwracania tekstu.› OPTION/B - pocz{tek i koniec podkrelania tekstu.› OPTION/N - pocz{tek tekstu nag wka.› OPTION/S - pocz{tek tekstu stopki.› OPTION/K - pocz{tek nazwy pliku, b}d{cego kontynuacj{ drukowanego tekstu.› OPTION/I - pocz{tek nazwy pliku zbioru znakw drukarskich.› OPTION/T - pocz{tek nazwy pliku obrazu graficznego.› OPTION/+ - znak wyk adnika.› OPTION/- - znak indeksu.›