Computers in education are quite common. Most of us heard about Apple II’s at schools in the USA. In Poland, we had big and bold plans to use Elwro 800 Junior machines on a large scale. Today we use common PCs. But the history of using IT solutions in teaching is much older and… bolder at the same time. But most importantly it is widely unknown.
Let me introduce you to PLATO - Programmed Logic for Automatic Teaching Operations, the education system introduced in the mainframe era of computing in 1960. Students used specially crafted terminals to access the lessons and applications. It is hard to imagine, but many technologies and solutions were introduced (or just successfully applied) in PLATO just to be reinvented and reintroduced many years later in modern equipment and nowadays based on the Internet.
I will mention here just some: amber plasma screens were created for PLATO. Touch screens. Live communication between terminal users in text form and online communities. Screen sharing. Dynamic and downloadable fonts. Easy to use programming language to craft interactive lessons and different applications. Online gaming. Multiuser text games. Multiuser simulation games. And all this in… 60s and 70s!
Thousands of interactive lessons and courses were created for PLATO and many are still relevant today. From basics of Math down to language used in stables (yes, you can find such stuff there as well). Still, you can play Flight Simulator with friends (it is a multiplayer real-time game) created by the same people who later worked on the Microsoft version. Even though the final PLATO IV revision was released in 1974, the terminals were still available and used for many years. The network was expanded by creating terminal software for well-known 8-bit platforms like Atari, Commodore, and many more.
For us here at AtariOnline.pl it all started with Fujinet. One day I finally got over my initial doubts and bought a Fujinet interface to assess all its functionality myself, not through YouTube. It was the VCF West presentation by Joe Decuir in 2023 that convinced me (Fujinet and PLATO at 58:56):
And here I heard about PLATO for the first time. I learned that it was PLATO terminal reimplementation that triggered Thomas Cherryhomes to look for a networking interface solution for Atari 8-bits. With the support of a team of other developers, he spawned the Fujinet revolution that now is independent of PLATO and allows up to network up many different 8-bit platforms (Elwro 800 Junior - anybody? This would be awesome!). Not only to download software images but also to enable live communication like this presented by PLATO. And, what is most fascinating, it is possible to imagine playing networked games running on multiple platforms at the same time, in the same session. At this moment it is possible only through PLATO.
To learn more about Fujinet, how it became a thing thanks to PLATO and to experience it I have decided to host a live meeting with our friends here at AtariOnline Zoom channel. I have started it from a freshman standpoint: “Now I have a Fujinet and have no idea what to do with it”. At some point playing with it, we were joined by Thomas Cherryhomes himself. We decided to switch to English and started discovering Fujinet, and its history. Then we made a fascinating deep dive into the world of PLATO. Here is the recording of this session (above). And for sure this is not the last one on Fujinet and PLATO.
Some PLATO games from 70's, i.e. Empire (1973) - the first networked multiplayer arena shooter-style game, Moria (1975) - the first 3D RPG game, Panther (1975) - First 3D vehicle simulator, Spasim (1974) - is a 32-player 3D networked space flight simulation game and first-person space shooter:
----- Jakub Danecki napisał:
Od PLATO do Fujinet
Komputery w edukacji są dziś dość powszechne i wydają się często niezbędne. Od zdalnych lekcji (patrz: Pandemia), aż po edukacyjne gry i kursy. Większość z nas słyszała o dużej popularności komputerów Apple II w szkołach w USA w latach 80. i nawet 90. W Polsce mieliśmy wielkie i śmiałe plany wykorzystania na szeroką skalę maszyn Elwro 800 Junior, w praktyce kończyło się na ZX Spectrum i ich odmianach. Albo dziwnych wynalazkach z importowanych darów (ja w takich okolicznościach miałem styczność z komputerami… Pasopia 7 firmy Toshiba z darów z Japonii - o ich praktycznej użyteczności w polskich warunkach szkolnych można się od razu domyślić). Dziś młodzież używa zwykłych pecetów, a od niedawna na masową skalę wciska się im chromebooki (w USA) oraz zwykłe laptopy. Często bez większego przemyślenia jak to powiązać z realną nauką. Ale historia wykorzystania rozwiązań IT w nauczaniu jest znacznie starsza i... odważniejsza zarazem. Ale przede wszystkim jest powszechnie nieznana.
Posłuchajcie historii o systemie PLATO - Programmed Logic for Automatic Teaching Operations. Akronim nawiązujący z jednej strony do Platona i jego szkoły, a z drugiej strony oznaczający programowany system automatycznej edukacji. System został wprowadzony do realnego użytkowania jeszcze w erze komputerów mainframe w 1960 roku. Uczniowie korzystali ze specjalnie przygotowanych terminali, dzięki którym uzyskiwali dostęp do lekcji i aplikacji. Trudno to sobie wyobrazić, ale wiele technologii i rozwiązań zostało wprowadzonych (lub po prostu z powodzeniem zastosowanych) w PLATO tylko po to, by wiele lat później zostać ponownie wynalezionymi i wprowadzonymi w nowoczesnym sprzęcie. Dziś niektóre z tych rozwiązań oparte na sieci Internet stanowią oczywistość, wtedy stanowiły rewolucję, która w międzyczasie została zupełnie zapomniana.
Wymienię tu tylko niektóre takie rozwiązania: bursztynowe ekrany plazmowe - zostały stworzone właśnie dla PLATO. Ekrany dotykowe. Komunikacja na żywo między użytkownikami terminali w formie tekstowej i tworzenie społeczności online. Współdzielenie ekranu. Dynamiczne czcionki z możliwością pobierania w miarę potrzeb. Łatwy w użyciu język programowania do tworzenia interaktywnych lekcji i różnych aplikacji. Gry online. Gry tekstowe dla wielu użytkowników. Graficzne gry symulacyjne dla wielu użytkowników. A wszystko to w... latach 60. i 70.!
Powstało tysiące interaktywnych lekcji i kursów i wiele z nich jest nadal aktualnych. Od podstaw matematyki po język używany w stajniach (tak, tam też można znaleźć takie rzeczy). Nadal możesz zagrać w Flight Simulator ze znajomymi (jest to gra wieloosobowa działająca w czasie rzeczywistym) stworzona przez tych samych ludzi, którzy później pracowali nad Microsoft Flight Simulator. Mimo że ostateczna wersja PLATO IV została wydana w 1974 roku, terminale były nadal dostępne i używane przez wiele kolejnych lat. W latach 80-tych dostęp do sieci PLATO został rozszerzony poprzez stworzenie oprogramowania terminalowego dla znanych platform 8-bitowych, takich jak Atari, Commodore i wielu innych.
Dla nas tutaj na AtariOnline.pl wszystko zaczęło się od zakupu unterfejsu Fujinet. Pewnego dnia pozbyłem się początkowych wątpliwości i kupiłem interfejs Fujinet. Postanowiłem samodzielnie ocenić jego funkcjonalność, a nie oglądać jego działanie przez YouTube. Przekonała mnie do tego prezentacja Joe Decuira z VCF West w 2023 roku (o Fujinet i PLATO w 58:56):
To tutaj po raz pierwszy usłyszałem o PLATO. Dowiedziałem się, że to właśnie otworzenie terminala PLATO dla komputera Atari skłoniła Thomasa Cherryhomesa do poszukiwania rozwiązania interfejsu sieciowego. Przy wsparciu zespołu innych programistów, zapoczątkował on rewolucję Fujinet, która obecnie jest już niezależna od PLATO i pozwala na połączenie w sieć wielu różnych platform 8-bitowych. (Może kiedyś ktoś zabierze się za Fujineta dla Elwro 800 Junior - To byłoby świetne!). Nie chodziło tutaj tylko o pobierania obrazów oprogramowania, ale zapewnienie realnej komunikacji sieciowej na żywo poprzez TCP/IP, w zastosowaniach takich, jak zaprezentowana przez PLATO. A co najbardziej fascynujące, można sobie wyobrazić granie w gry sieciowe działające na wielu platformach jednocześnie, w ramach tej samej sesji. W tej chwili jest to możliwe tylko dzięki PLATO, ale może ktoś stworzy jakąś grę sieciową na małe Atari, Commodore 64/128, ZX Spectrum oraz inne komputery, w którą będzie można realnie pograć na żywo. Nie spodziewamy się raczej Counter Strike’a (może nie od razu), ale z przyjemnością zagrałbym choćby w przysłowiowe statki.
Aby zapoznać się bliżej z Fujinetem postanowiłem zorganizować spotkanie na żywo z naszymi przyjaciółmi na naszym kanale Zoom. Rozpocząłem je z punktu widzenia świeżaka: Kupiłem Fujinet i co dalej?. W pewnym momencie dołączył do nas sam Thomas Cherryhomes. Postanowiliśmy przejść na angielski i zaczęliśmy odkrywać Fujinet i jego historię z zupełnie innej strony. Już po chwili zagłębiliśmy się w fascynujący świat systemu PLATO. Powyżej znajdziecie nagranie z tej sesji (po angielsku, z automatycznie wygenerowanymi podpisami i możliwością automatyczneog tłumaczenia na polski). Z pewnością nie jest to ostatnia nasza sesja na temat Fujinet i PLATO.
Niektóre gry PLATO z lat 70-tych, tj. Empire (1973) - pierwsza sieciowa wieloosobowa gra typu arena shooter, Moria (1975) - pierwsza trójwymiarowa gra RPG, Panther (1975) - pierwszy trójwymiarowy symulator pojazdów, Spasim (1974) - 32-osobowa sieciowa trójwymiarowa gra symulująca loty kosmiczne i pierwszoosobowa strzelanka kosmiczna:
Jest już wersja polska artykułu Kuby, poniżej wersji angielskiej. Enjoy... tfu... miłego czytania! :D
jakubd @2023-11-26 19:06:44
Czytam tę książkę (The friendly amber glow) i jestem pod wrażeniem tych ludzi, co zaprojektowali PLATO: to się zaczęło ponad 50 lat wcześniej od eksperymentów z automatyzacją nauki i szukaniem metod na rozwiązanie problemu różnej szybkości uczenia się przez poszczególnych uczniów - coś, z czym do dziś jest problem w naszych klasach: idziemy średnim tempem, a jak umiesz - to się masz nudzić i nie przeszkadzać, a jak nie umiesz: to sorry Winnetou, rodzice będą płacili za korepetycje. PLATO tak przepięknie rozwiązuje ten problem. I jednocześnie setki innych przy okazji.
Zabiorę się w końcu (już gadałem z Thomasem) za zrobienie pierwszej lekcji po polsku i z polskimi czcionkami (bo można je przecież definiować). Ciekawe czy się uda :) Jest do tego świetny (fabryczny, z epoki) podręcznik do tego. Wszystko w nim jest, tylko jest tego sporo. Ale napisane jak dla... no "normalnego użyszkodnika", PLATO działa na sprzęcie Thomasa, tylko siadać i się bawić.
@"Zabiorę się w końcu (już gadałem z Thomasem) za zrobienie pierwszej lekcji po polsku i z polskimi czcionkami (bo można je przecież definiować). Ciekawe czy się uda :)"
Kibicuję! A ten podręcznik fabryczny to jest też w wersji elektronicznej?
jakubd @2023-11-26 19:46:24
Tak, wszystko jest dostępne w postaci skanowanych (ale czytelnych) PDFów na stronie Thomasa: irata.online/#technical na samym końcu: The Tutor Language (PDF Format) Introduction to Tutor (PDF Format)
Też jestem pod wrażeniem. Co do tej szybkości nauki, to ciekaw jestem czy rzeczywiście znaleziono jakieś rozwiązanie. Częściowo odpowiedzią na to miał być np. Khan Academy.
Mam też wrażenie, że nie jest tak, że ta prędkość jest stała dla każdego ucznia. Może być tak, że jakiś temat nie podejdzie, z jakiegoś powodu, może nauczyciel nie trafił do ucznia z tłumaczeniem, może coś innego nie pykło, no i na przykład dalej w takiej matmie już mamy kaskadowe problemy. A może być, że jak nad tym zagadnieniem się pochylimy trochę dłużej, to inne pójdą średnim, albo wyższym tempem.
MDW2 @2023-11-28 10:42:15
Ja mam wrażenie, że prawie wszystko w świecie techniki zostało wynalezione przynajmniej 2 razy. :) Zwykle to pierwsze wynalezienie nie trafia na odpowiedni grunt, nie przyjmuje się, nie zostaje zrozumiane, musi odejść i wrócić później w innej odsłonie, która już trafi w odpowiedni moment, na odpowiednich ludzi.
jakubd @2023-11-28 10:53:33
W PLATO bazą pomysłu było to, że każdy uczeń uczy się w swoim tempie - jakby miał swojego własnego nauczyciela - stąd nawet nazwa języka programowania: Tutor. Jak przelecisz lekcję szybciej, to będziesz miał wolne :) albo zrobisz kolejną. Jak popełnisz błąd - nie tylko dostaniesz beepa, ale można lekcje napisać tak, że program spróbuje ci wyjaśnić co i dlaczego zrobiłeś źle oraz podpowie jak się poprawić ew. opowie materiał inaczej. Ostatecznie to się zrobił tak elastyczny i uniwersalny język programowania, że umożliwił napisanie sieciowej gry typu Flight Simulator, a to już robi wrażenie. A potem o wszystkim zapomniano i stworzono ponownie za pomocą internetu :) Dziś taki program nie robi wrażenia (każdy sobie może takie lekcje napisać w BASICu na Atari 8-bit), ale w latach 60tych i 70tych to było cutting-edge a nawet jeszcze ostrzejsze.
tebe @2023-12-05 18:44:13
ogólnie wszystkie materiały 240p można spokojnie usunąć z całego YouTuba, chyba że powstanie YouTube Radio wtedy można je tam przenieść
Całość 2817 MB
0-9
