Mamy XXI wiek, pliki do naszego Atari fruwają w te i wewte, na pecetach, urządzeniach typu SIO2SD, SIO2BT, SIO2PC, SDrive Max, AVG Cart, etc., i to z taką prędkością, że użytkownik ledwo to zauważa, a tu nagle ktoś wypuszcza program kopiujący do magnetofonu i to tylko do standardowej prędkości tego niemile wspominanego przez wielu urządzenia? Gdy większość użytkowników wyklęła magnetofon jako pokraczne dzieło szatana, za powolność działania, niepewność zapisu, zależność od mechaniki i jakości taśm? Po co i na co program kopiujący w czasach nowożytnych, komu to potrzebne, kto stoi za tą nietypową prowokacją?
Po pierwsze, dlatego, że można. Programowanie Atari to współcześnie rozrywka, zabawa i wyzwanie intelektualne. Dyskusje na czacie stowarzyszenia PTODT na temat wczytywania z magnetofonu wypączkowały w różne strony, choćby do pomysłu idealnego magnetofonu. A także właśnie zainspirowały Jerzego "Mono" Kuta do napisania programu kopiującego, który będzie miał jak największy bufor na kopiowane dane.
W starych czasach to była bolączka użytkowników, że najpopularniejsze programy kopiujące, mające bufory wielkości circa 40-50 KB, nie mogły skopiować gier dłuższych, zazwyczaj tych fajniejszych, jak "Feud", "Silent Service", "Ace of Aces", etc. Po prostu takie gry nie mieściły się w buforze. Programiści dążyli więc do tego, żeby ten bufor był coraz większy, co skutkowało jednocześnie tym, że programy musiały być coraz krótsze. Rekordziści w starych czasach osiągali 59KB dla bufora danych (np. "59KB Standard Copy" M. Olejaka z Bielska-Białej z 1987 roku) czy nawet 60KB (np. "Speed Metal" nieżyjącego już Dariusza Rogozińskiego z Siedlec, również z 1987 roku) i "Long File Copy" (Tomasza Bielaka z Krakowa, z 1990 roku). Również Mono postanowił sprawdzić się w wyzwaniu pod hasłem "najmniejszy program umiejący kopiować kasety w normalu" i cel osiągnął. Jego program zajmuje na nośniku zaledwie 703 bajty, w pamięci poniżej dwóch stron (czyli mniej niż 512 bajtów), więc w Atari XL/XE z pamięcią 64KB po odliczeniu obszaru 2KB zajętych przez rejestry sprzętowe mamy do dyspozycji pełne 61KB czyli dokładnie 62464 ($F400) bajty, co pozwala zmieścić aż 488 rekordów programu!
różne programy o dużych pojemnościach bufora
Po drugie - bo możliwe, że taki program może się czasem przydać. Dlatego Microcop 61KB ma też walory użytkowe. Oprócz kopiowania ekstremalnie długich plików, pozwala w razie błędu odczytu cofnąć taśmę i ponownie odczytać wadliwy rekord (po naciśnięciu klawisza OPTION) - ile razy dusza zapragnie, aż do skutku (podobnie jak znany program "Buldoger Copy" Grzegorza Mikruta z Tarnobrzega z 1987 roku, ale niestety tam bufor na dane był stosunkowo niewielki - 47KB). Dzięki temu można odczytywać fragmenty programu nawet z różnych kaset, gdy kilkukrotnie był nagrany i wszędzie sypie błędami, a potem nagrać już cały, poprawnie scalony! A jeśli to nie poskutkuje - to w przeciwieństwie do wszystkich znanych mi programów - można te wczytane, niepełne dane - mimo wszystko zapisać! A więc dla zaawansowanego kodera możliwe będzie odzyskanie chociaż części programu. To może mieć kolosalne znaczenie, gdy ktoś chce skopiować z kaset ze starych czasów swoje produkcje, a okaże się, że taśmy, na których są zapisane, zostały nadgryzione zębem czasu! No i oczywiście raz odczytany program można wielokrotnie nagrywać.
Microcop: winieta startowa, odczyt, zapis
Obsługa programu jest bardzo prosta, a wygląd ascetyczny, bo inaczej, przy tych rozmiarach programu, być nie może. Po uruchomieniu widzimy w górnej części okienko, w którym będzie podgląd na odczytane dane z rekordu na taśmie (widoczne 128 bajtów, tyle co standardowy rekord). Na początku wyświetlona jest tam nazwa programu "Microcop 61KB". Niżej mamy licznik odczytywanych rekordów (R jak Read), klawiszem START rozpoczynamy odczyt pliku do kopiowania. Znaczek < (mniejszy niż) obok litery R przypomina, że możemy w razie błędu odczytu powtórzyć odczyt (jak wspomniałem wcześniej - klawiszem OPTION). Obok jest licznik zapisywanych rekordów (W jak Write). Zapis rozpoczynamy klawiszem SELECT. Znaczek > )większy niż) obok litery W przypomina, że możemy wydłużyć przerwę między rekordami (przytrzymując klawisz OPTION). Po prawej będą pojawiać się numery ewentualnych błędów, zgłaszanych przez program. Po ich znaczenie odsyłam do obszernej instrukcji programu, która w postaci pliku txt towarzyszy programowi.
Odnośnie tej ostatniej wspomnianej funkcji - wydłużania przerw między rekordami, warto wyjaśnić, że jest to dość niewygodne dla użytkownika, bo trzeba to zrobić całkowicie ręcznie, ale nie ma innej możliwości obsługi przy chęci zachowania tak minimalistycznego programu, z tak dużym buforem. Jeżeli więc chcemy skopiować program, który zawiera jakieś dłuższe przerwy między rekordami (a takie się zdarzają często) to należy sobie zanotować, po którym rekordzie taka przerwa nastąpiła. Następnie przy zapisywaniu, jeśli pojawi się numer tego rekordu, należy wcisnąć (i przez chwilę przytrzymać!) klawisz OPTION, aby program kopiujący wstawił przerwę. Przerwa może mieć dowolną długość, zależną od czasu przytrzymania klawisza OPTION - tego nie ma chyba żaden inny program kopiujący, więc przy odzyskiwaniu danych, mimo dużej niewygody ręcznego ustawiania przerw, można z taśm wycisnąć naprawdę dużo.
Program jest w naszym archiwum użytków, w dziale "5. Magnetofon", oczywiście pod nazwą "Microcop 61KB".
Do katalogu z kopierem wrzuciłem też trzy pliki do testów, o pojemności 60, 61 i 62KB - nie zawierają nic ważnego, ale nadają się do sprawdzenia pojemności bufora (także innych niż Microcop programów).
mono @2024-01-02 23:47:13
@Kaz: Dzięki za artykuł!
Myślę, że warto wspomnieć też o nieoczywistej może kwestii, że nawet ładując pliki magnetofonowe z urządzeń obsługujących pliki .CAS takich jak SDrive Max czy AVGCart nie zawierających przecież żadnej mechaniki, a więc których pozornie nie dotyczy problem nierównomiernego przesuwu taśmy, ciągle możemy dostać błąd odczytu (!!!). A spowodowane to jest błędem w procedurze OS obliczającej prędkość transmisji. O ile w emulatorze (Altirra, Atari800) można cofnąć taśmę o wybraną ilość rekordów, o tyle wzmiankowane urządzenia nie dają takiej możliwości. Może warto by taki dynks zaimplementować :) ?
Bca @2024-01-03 01:04:19
Piękne pomysły. dynks:)
A czy można by z puli noworocznych życzeń wymyślić emulator naciągniętej gumki, zagiętej taśmy, przesteru z skopiowanej jamnikiem, i przekrętu głowicy...
P.S. Ja nadal ściągam czapkę z głowy pod tą publikacją.
lexx @2024-01-03 10:13:26
Super, dzięki
MDW2 @2024-01-03 12:46:44
Pomimo tego, że nie jestem fanem tego nośnika to aż przyklęknąłem z szacunku. :) No ale wiadomo - to Mono, potrafi wszystko. Brawo!
MDW2 @2024-01-03 13:02:16
@Bca: Przydałaby się też emulacja zimnego magnetofonu. ;) ;) Ja od zawsze miałem turbo i nasz lokalny dystrybutor oprogramowania legalnego inaczej (który też montował to turbo) wręcz wymagał żeby przychodzić do niego nagrywać programy z własnym magnetofonem. Gdy zimą wracałem z takim magnetofonem, na zewnątrz był mróz, to przyzwoitość nakazywała przed włączeniem magnetofonu odczekać aż się zagrzeje. No ale czasem przyniosło się takie perełki, że nie można się było doczekać odpalenia i podłączałem magnetofon, który był jak wyjęty z lodówki. :D
Gdy teraz tak wracam myślami to zauważam, że podświadomie zupełnie inaczej traktowałem Atari 65XE i magnetofon CA-12. O Atari bardzo dbałem, przykrywałem żeby się nie kurzyło w nocy, wszystko delikatnie obsługiwałem, czyściłem je i zapewne wygląda bardzo dobrze do dzisiaj. No a magnetofon traktowałem tak jakbym chciał żeby się zepsuł całkowicie. :) Zero szacunku, stukałem w niego, był okres, że kładłem na niego ciężki przedmiot, bo miałem wrażenie, że tak się pewniej wczytuje, kręciłem głowicą, silnik się w nim nie zatrzymywał po zakończeniu wczytywania albo przy długich przerwach między rekordami. Później to już używałem go bez klapki, bo odpadła. I nie było mi go szkoda. :) Oczami wyobraźni zawsze widziałem w tym miejscu stację dysków. Nawet jeszcze w dzisiejszych czasach potrafi mi się taka stacja przyśnić. :)
jhusak @2024-01-03 13:21:15
@Mono, jeszcze napisz taką wersję mini, co siedzi na stronie zerowej i stosie, i daje 61.5 kB! A sztosem byłby kopier <256 bajtów, co siedzi na stosie i pozwala kopiować 61.75 kB! A jak rozwiązane jest cofanie/wykrywanie odkąd się taśma podstawiła pod głowicę? Co jak będzie długi ciąg zer np?
gienekp @2024-01-03 19:07:38
Fajna sprawa :)
Jakby tak ktoś posiadał wiedzę, jak przesłać ten programik 30 lat wstecz to prośba, żeby z tej wiedzy skorzystał ;)
mono @2024-01-03 20:28:24
@MDW2: Jak przeczytałem to zdałem sobie sprawę, że u mnie było tak samo - magnetofon został pozbawiony klapki, no bo na co to komu :) Ale na Atari mój brat zrzucił kolumnę i pękła obudowa :)
@jhusak: Właśnie ten już siedzi na stronie zerowej i stosie - zobacz do instrukcji, są tam wyszczególnione wszystkie zajmowane obszary. Początek rekordu wykrywany jest kiedy przez kilka ramek na taśmie są same "jedynki" - czyli kiedy jest przerwa między blokami.
pigula @2024-01-03 21:30:59
Brakuje jeszcze dobrego programu dla systemów turbo z obsługą większej ilości RAM'u i możliwością zgrywania z dyskietek na taśme oraz odwrotnie...
Microcop 61KB loads from tape and saves to tape ? Too bad, since I always need copy programs with large buffers that can load from tape and save to disk.
For example "Coolcopy 130XE" which gives you 64K buffer on a 128K machine (the whole XRAM). It also supports some turbo tape. And there is a copy program from South America (Chile?) that gives you 192K buffer on a 256K machine and another one which gives you 256K buffer on a 320K machine.
Bca @2024-01-04 05:29:21
A long time ago, not everyone could afford to buy an original Atari tape recorder. I had a friend who used a special interface cable to connect it to another tape recorder,..
spk @2024-01-04 15:35:19
Stare czasy... Z tego co pamiętam, programik, który potrafił używać pamięci pod ROM-em i generować przerwy między rekordami (czyli musiał reagować na bloki zapisujące do wektora skoku natychmiastowego - jakkolwiek to się oficjalnie w DOS-ach nazywało), przy minimalnej ingerencji w normalne obszary pamięci, dislpay list, itp, miał jakieś 57KB wolnego bufora (w narzędziach tego typu siedziały jeszcze np. procedury odczytu z dysku, ew. i/o z któregoś turbo, albo kod loadera taśmowego).
Szczerze, to poczytałbym jak właściwie działały programy CASDUP i Ultima Ratio, bo to były niezłe wynalazki.
mrroman @2024-01-04 17:14:48
Był też takie jeden kopier, którego listing był chyba w Komputerze (albo IKS?). Nazywał się Copy 484 i to też wychodzi z 60kB.
@MDW: "nasz lokalny dystrybutor oprogramowania legalnego inaczej (który też montował to turbo) wręcz wymagał żeby przychodzić do niego nagrywać programy z własnym magnetofonem."
Tak, w turbo u nas też to praktykowano. Ale w normalu ponoć nie zawsze to gwarantowało sukces, pan Jerzy Sobola, serwisant PZ Karen pisał nawet: "Początkowo naprawiałem magnetofony 1010 i XC12. Naprawa 1010 polegała na wymianie nagminnie łamiących się klawiszy, a XC12 - na regulacji obrotów silnika. Z tymi ostatnimi były same kłopoty. Miały źle zestrojoną elektronikę i po regulacji obrotów czytały kasety z wypożyczalni, ale nie chciały czytać własnych nagrań."
lenxy @2024-01-05 17:00:05
@mrroman - masz rację. Program w 15 liniach Atari Basica, dokładnie 484 rekordy z podglądem zawartości wczytywanych danych na ekranie. Kopiowałem nim Silent Service. Chodzi o artykuł z Komputera z listopada 1988 roku.
jhusak @2024-01-05 17:23:05
@mono, chodzi mi o to, jak odróżniasz od siebie rekordy, które są takie same, zawierają np. same zera i jest ich kilka pod rząd.
sim1 @2024-01-05 20:34:24
Super! Na dodatek bardzo krotki. Ach, te dlugie godziny spedzone na kopiowaniu kaset. "Buldoger Copy" byl czestym bywalcem mego kompa i chyba tez moim ulubionym. "Supersmiec" tez sie sprawdzal.
Kopiery z DR Software (Pan D.R. odszedl?. =O.. Pokoj jego Duszy), jak "White Metal" czy "Death Metal" (o ile dobrze pamietam nazwy) nagrane w audycji RadioKomputer, byly dla mnie raczej fajnymi ciekawostkami.
@Mono. Dzieki za proggy. Oraz tak, implementuj takie ciekawe pomysly.
Aaa, no i dobrego Nowego Roku wszystkim!
mono @2024-01-06 02:11:29
@jhusak: nie odróżniam.
dss @2024-01-06 12:37:03
@CharlieChaplin if you still are looking for programs for copying data from tape to disk then there is some named "Vcopy Blizzard" here in this portal in utils database. It allows copying from Blizzard Turbo (it contains its own Blizzard Turbo handler) to disk using max 192kB buffer of XRAM. Interesting thing is that it uses "bulk table" so you can load as much files from Blizzard Turbo as possible and then store them on disk.
Witam serdecznie, udało mi się wówczas stworzyć kopiarkę dla tego typu magnetofonu xc11, w której bawiłem się szybkością transmisji, pracując od 600 do maksymalnej, jaką udało mi się uzyskać, czyli 1150 i która miała licznik bloków, który pokazywał nam ile potrzebujemy do zakończenia uploadu, składał się z 4 poziomów, nhp 600 bodów, 8nhp 800 bodów, stac 990 bodów, ultra 1150 bodów i super 1400 bodów, ten ostatni działał tylko w emulatorze altirra . To niesamowite, co można było osiągnąć dzięki magnetofonom i nowym projektom. Pozdrowienia z Chile.
Program z Komputera "Copy 484" wpisaliśmy z paluchów (Cyprian), poprawiliśmy błędy przepisywania (ja, BCA), nagraliśmy na CAS (ja), przetestowaliśmy w działaniu i mamy go aktualnie w archiwum.
Program ma wadę - nie robi żadnych przerw między loaderem a główną grą, więc trzeba kombinować, najpierw nagrywać czymś loader, a potem dogrywać na taśmę główny program. Trochę więc to niepraktyczne.
@ mono - może tak nie na temat, ale mam ogromną prośbę. Sprawa ciągnie się już kilka lat, prosiłem Cię o program do RAM CART-a obsługujący powyżej 256 KB. Powiedziałeś że zrobisz ale masz dużo pracy i nie wiesz kiedy. Minęło kilka lat, powstał program na emulator i kopier i kilka innych wspaniałych dzieł, a ja wciąż czekam na jakiś program który obsłuży te wspaniałe cacka które mają powyżej 256KB ( 512KB, 1MB, 2MB, 4MB, 8MB, 16MB czy 32MB). Tak więc zwracam się ponownie z prośbą o napisanie takiego programu ;) Dziękuję.
Całość 2817 MB
0-9
.png)
.png)
.png)
